Connect with us

විශේෂාංග

ජනාධිපතිවරණයත් සමඟ ක්‍රියාත්මක වන මැතිවරණ වියදම් නියාමන පනත

Published

on

මැතිවරණ වියදම් නියාමනය කිරීමේ පනත  පළමු වරට ක්‍රියාත්මක වනු ඇත්තේ 2024 ජනාධිපතිවරණයේ දී ය.  මෙරට පුරවැසියන් තබා, ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත්වීමට සුදානම්වන දේශපාලන පක්ෂ සහ අපේක්ෂකයින් නව පතත මගින් ඔවුන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයට සිදු කරනු ලබන බලපෑම පිළිබඳ නිසි තක්සේරුවක් ඇතිව සිටින්නේ දැයි සැක සහිතය.  ජනාධිපතිවරණයට හෝ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට හෝ ඉදිරියේ පැවැත්වෙන වෙනත් මැතිවරණයකට තරඟ කරන සියළු අපේක්ෂකයින් තමන්ගේ මැතිවරණ ආදායම හා වියදම පිළිබඳ ප්‍රකාශයක් මැතිවරණ කොමිසමට අනිවාර්යයෙන්ම ලබා දිය යුතුය.

 2023 අංක 3 දරණ මැතිවරණ වියදම් නියාමනය කිරීමේ පනත මගින් ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයට/පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට සිදු කරන බලපෑම දෙවනි වනු ඇත්තේ, ‘දෙවන මනාපය‘ ට ලැබෙන අගයට පමණී.

ජනාධිපතිවරණය (හෝ මහා මැතිවරණයට) සඳහා නාම යෝජනා බාර දෙන දිනයේ දී ම, පක්ෂයේ බලයලත් නියෝජිතයාට පනතේ විධිවිධාන අපේක්ෂකයින් හා පක්ෂ විසින් ලබාදිය යුතු වියදම් ප්‍රකාශනයේ ආකෘතියක් ලැබෙනු ඇත.  නාම යෝජනා බාර ගැනීමෙන් දින පහක් තුල පනතේ 3 (ඇ) වගන්තිය අනුව ලංකාවේ එක් ලියාපදිංචි ඡන්දදායකයෙකු වෙනුවෙන් වියදම් කළ හැකි මුදල මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව විසින් (දේශපාලන පක්ෂ හා සාකච්ඡා කිරීමෙන් පසුව) තීරණය කරනු ඇත. එය රටේ ලියාපදිංචි ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන් (හෝ දිස්ත්‍රික්කයේ ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන්) ගුණ කර එක් අපේක්ෂකයෙකු/පක්ෂයක් ජනාධිපතිවරණයේ දී වියදම් කළ හැකි මුදල තීරණය කරනු ඇත.

පසුගිය පළාත් පාලන ඡන්දයේ දී එක් ඡන්දදායකයෙකුට රු. 20 ක මුදලක් වියදම් කළ හැකි බව තීරණය වූ අනුව, කොට්ඨාශයේ ලියාපදිංචි ඡන්ද සංඛ්‍යාව දැරිය හැකි විදයම තීරණය කර තිබුණි.   යම් කොට්ඨාශයක ඡන්ද 2000 ක් ලියාපදිංචි වූවේ නම්, (රු. 20 බැගින්) දැරිය හැකි විදයම 2000 වරක් 20 =  රු. 40,000 ක් වූවේය.  මෙම මුදල තීරණය කළේ කුමන ගණනය කිරීමක් මත පදනම්ව ද, දේශපාලන පක්ෂ එයට එකඟවූවේ විධිමත් අධ්‍යයනයකින් පසුව ද යන්න නොදනිමි. නමුත්, එය කොපමණ අමනෝඥ ගණනය කිරීමක් ද යන්න, තේරුම් ගැනීමේ පහසුව සඳහා අගතියකින් තොරව පැහැදිලි කරමි. මගේ ගමේ, වැලිමඩ අපේක්ෂකයෙකු නාමයෝජනා බාරදීමට බදුල්ල කච්චේරියට යන්නට වාහනයකට අවම වශයෙන් රු. 20,000 ක් වැය කරයි. අපේක්ෂකයා නාමයෝජනා දෙන්නට කච්චේරියට යන්නත්, පසුව අපේක්ෂක හැඳුණුම්පත ගන්නටවත් රු. 40,000 මුදල ප්‍රමාණවත් නැති බව එදා කිසිවෙකුට අවබෝධ වූවේ නැත.  මම පදිංචි කෝට්ටේ මහ නගර සභා සීමාව තුල, ජවිපෙ හි කාර්යාල විවෘත කර සැරසීමට පමණක් ඔවුන්ට නියමිත මුදල කොඩි සඳහා පමණක් වැය වූ බව මාගේ නිරීක්ෂණය යි.  

පනතේ 3. (2) (1) වගන්තිය අනුව, උද්ධමනය, ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශන සැලකිල්ලට ගෙන මෙම මිල නියම කළ යුතු බව දක්වා ඇත.  පසුගිය වසරේ පලාත් පාලනයට රු. 20 ක් වූ මුදල, ජනාධිපතිවරණයේ දී කොපමණ ලෙස වැඩි කළ යුතු දැයි පැහැදිලි නැත. නමුත්, පසුගිය වර සිදු වූ අත්වැරැද්ද මෙවර සිදු නොකිරීම මැතිවරණ කොමිසමේ ද, අපේක්ෂකයින්ගේ ද වගකීමකි.  අනෙක් අතට, යථාර්ථවාදී එක් ඡන්දදායකයෙකු සඳහා රු. 300 ක හෝ 400 ක මුදලක් සඳහා ප්‍රධාන අපේක්ෂකයින් ඉල්ලීම් කරන්නේ නම්, එවිට කුඩා පක්ෂ එයට විරුද්ධවීම අනිවාර්යයෙන්ම බලාපොරොත්තු විය යුත්තකි.  

කෙසේ නමුත්, දේශපාලන පක්ෂ ජනාධිපතිවරණයට පෙරම තමන්ගේ විදයම් ඇස්තමේන්තුව සකස් කර එයට සරිලන මුදලක් පනතේ 3 (ඇ) වගන්තියට අනුව අනුමත කර ගැනීමට තරම් සවිඥානික විය යුතුය.

නාම යෝජනා දිනයේ සිටම මැතිවරණ නිලධාරියෙකු මේ කටයුත්ත අධීක්ෂණයට දිස්ත්‍රික්ක මටට්ටමින් පත් කරනු ඇත. ඔවුහු වසර 5 ක් යන තුරු මෙම වියදම් ලේඛණ ගබඩා කොට සුරක්ෂා කරනු ඇත. ගබඩා පහසුකම් සැපයීමට ද, ලේඛන ආරක්ෂා කිරීමට ද, අතිරේක නිලධාරීන් හා සම්පත් යෙදවීමට සිදු වන්නේය.

පක්ෂ හා අපේක්ෂකයින්ට ලැබෙන පරිත්‍යාග, දායකත්ව, ද්‍රව්‍යමය ආධාර (ඇස්තමේන්තු වටිනාකම), ණය, අත්තිකාරම්, පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ නම, ලිපියන, හැඳුණුම්පත් අංකය සමඟ වාර්තා කිරීමට අපේක්ෂකයින්ට සිදු වන්නේය.  
එමෙන්ම, අත්පත්‍රිකා, පෝස්ටර්, කටවුට්, වෙළඳ දැන්වීම්, ඩිජිටල් දැන්වීම්, උපකරණ කුලියට ගැනීම, ඉන්ධන, සංදර්ශන වියදම්, ප්‍රවාහණ වියදම්, වේදිකා, පිට්ටනි, ශාලා ගාස්තු, ආහාර පාන විදයම් සියල්ල ද ලේඛන ගත විය යුතුය. අපේක්ෂකයාගේ ගමන් වියදම හා සන්නිවේදන වියදම හැර අන් සියල්ලම මේ වියදම් ගණයට වැටේ.

අදාල ආදායම් වියදම් වාර්තා ගැන තෘප්තිමත් නොවන්නේ නම්, ස්වාධීන පුද්ගලයෙකුට වුව ද, අපේක්ෂකයෙකුගේ වියදම් පිළිබඳ කොමිෂන් සභාවට පැමිණිලි කිරීමට පනතට අනුව ඉඩක් ඇත. උදාහරණයක් ලෙස ඡන්දදායකයෙකුට තම නිවසට ලැබෙන පෝස්ටර්, අත්පත්‍රිකා, දුරකතනයට ලැබෙන ඩිජිටල් දැන්වීම් හි වියදම පිළිබඳව පවා පැමිණිලි කිරීමට හැකියාව ඇත.  වියදම් ලේඛනයේ අදාල වියදම සටහන්ව ඇති දැයි පරීක්ෂා කිරීමට එමගින් අවස්ථාව ඇත.

පනතේ 5 (1) (2) වගන්ති අනුව ආධාර/අරමුදල් ලබාගත නොහැකි නැත් ලෙස රජයේ දෙපාර්තමේන්තු/සංස්ථා, විදේශීය රාජ්‍ය, සංවිධාන, විදේශීය ලියාපදිංචි ආයතන, 50%කට වැඩි විදේශීය කොටස් හිමි සමාගම්, අනන්‍යතාවය හෙළි නොකළ තැනැත්තන්, මගින් ආධාර පරිත්‍යාග භාර නොගත යුතුය. (වෙනත් වචනයෙන් කිවහොත් නාම යෝජනා භාරදීමෙන් පසුව රට රාජ්‍යවලින් මුදල් ගෙන්වා ගත නොහැකිය)

අද වන විට දිස්ත්‍රික් මට්ටමේ රැළියට රු. මිලියන 5 ක් පමණ ද, ආසන මට්ටමේ රැළියකට රු. මිලියන 2 ක් පමණ ද, අවශ්‍යය. ලක්ෂයකට අඩුවෙන් කණ්ඩායම් රැස්වීමක් සිදු කිරීමට පහසු නැත.   2004 මහා මැතිවරණයට ජනමාධ්‍ය දැන්වීම් සඳහා පමණක් එජාපය රු. බිලියන 4 ක් ද, එජනිස රු. බිලියන 1.9 ක් ද වැය කර තිබුණි.  අද එහි වානිජ්‍ය වටිනාකම රු. බිලියන 30 කට ආසන්න වේ. මෙවර වැඩිය වියදම ඩිජිටල් දැන්වීම්, සජීවි විකාශන සඳහා දැරීමට සිදු වනු ඇත.

මැතිවරණ කොමිසම වෙත බාර දෙනු ලබන ලේඛන, බිල්පත් පසු අවස්ථාවක දී මහජනතාවට පරීක්ෂා කර බැලීමේ අවස්ථාව හිමිවේ.  අවශ්‍ය නම්, ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂවෙත යම් පරිත්‍යාගයක් කර එයට කුවිතාංසියක් ලබාගෙන ඔවුන් එය විධිමත්ව ගිණුම්ගත කරන්නේ දැයි පරීක්ෂා කිරීමට පුරවැසියන්ට හැකියාව ඇත. එසේ නොවන විට, එ් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමට ද, මැතිවරණ පෙත්සමක් සඳහා පාදක කර ගත හැකි ය.

ජනාධිපතිවරණයකටත් වඩා, පාර්ලිමේන්තු, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීම්වල දී මැතිවරණ වියදම් පනත ඡන්ද පෙත්සම් සඳහා හේතුවක් වනු ඇත.

ජනාධිපතිවරණයක වැඩිම වියදම විද්‍යුත් මාධ්‍ය ප්‍රචාරය සඳහා වේ.  විද්‍යුත් මාධ්‍ය එකම ගුවන්කාලය විවිධි පක්ෂවලට විවිධ මිල ගණන්වලට අලෙවි කරති. (විනාඩියකට ගුවන් කාලයක් එක් පක්ෂයකට රුපියලකට ද, තවත් පක්ෂයකට රු. දහසකට ද අලෙවි වේ) මැතිවරණ කොමිසම මේ මිල ගණන් පූර්ව මැතිවරණ සමයේ දී ලිඛිත ලබාගත නොහැකි නම්, මේ පනත මැතිවරණ ක්‍රියාවලියට අදාළව ‘වංචනික වියදම් කළමනාකරණයේ‘ අත් පොතක් බවට පත් වනු ඇත.

අනෙක් අතට, ෆේස් බුක්, යූ ටියුබ්, බොටිම් ආදී, සමාජ මාධ්‍ය රජය ඉල්ලා සිටින විට දැන්වීම් වියදම් ලබා දෙන්නේ නැත.  (මැතිවරණ කොමිසම ඉල්ලා සිටින්නේ නම්, ඔවුන් එය ලබා දෙන්නේ දැයි පරීක්ෂා කර බැලිය හැකිය.)
මේ පනතේ ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකි විධිවිධාන හතලිහකට වැඩිය සොයා ගත හැකිය. අනෙක් අතට, අපේක්ෂකයෙකු අමාරුවේ දැමීමට හැකි මාවත් ද දුසිම් දෙකකට වඩා ඇත.

මැතිවරණ වියදම් පනත සම්මත කර ගනු ලැබූවේ වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවයි.  වසනාවකට හෝ අවසානාවකට එය පළමුවරට පරීක්ෂාවට ලක් වන්නේ ද, ඔවුන් සියලු දෙනා ක්‍රියාකාරීවන ඉදිරි මැතිවරණයේ දී ය.  

මැතිවරණ වියදම් පනත මගින් සැබවිටම සිදුවන්නේ පශ්චාත් මැතිවරණ පරීක්ෂණයකි.  එය සැලසුම් සහගතව පරීක්ෂාවට ලක්කිරීමට පුරවැසියන් සිවිල් සංවිධාන ඉදිරිපත් විය යුතුමය.  ඉදිරි ජනාධිපතිවරණය/පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය එයට කදිම අවස්ථාවකි.

රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන්

පුවත්

“පත්තර මල්ලී” හෙටින් ඉවරයි

Published

on

By

අවුරුදු 27ක් අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන ආ නුවන් ලියනගේ මෙහෙය වූ පත්තර මල්ලි වැඩසටහන මැයි 30 සිට නවතා දැමීමට ඔහු තිරණය කර ඇතැයි වාර්තා වේ.

ලංකාවේ රේඩියෝ වට වසර 100 ක් පිරෙන මේ වසරේ ඉන් 4 න් එකකටත් වඩා කාලයක් මෙම වැඩසටහන විකාශනය විය.

මෙය ලංකාව තුළ තනි පුද්ගලයකු කල දීර්ඝතම රේඩියෝ වැඩසටහන ද වේ .

1998. ජූලී 01 හිරු FM තුළින් ඇරඹී මෙම වැඩසටහන 2005 සිට නෙත් FM ඔස්සේ විකාශනය විය.

නුවන් ලියනගේ නැත්නම් “පත්තර මල්ලී” හෙට කරන අන්තිම වැඩසටහන ගැන ඔහුගේ ෆේස්බුක් පිටුවේ තැබූ සටහන පහත දැක්වේ.

දයාබර පත්තර මල්ලි වෙත

අපි දෙන්න ආයේ හෙටින් පස්සෙ කවදාවත් හමුවෙන්නෙ නෑ . වසර 27 තිස්සෙ මා එක්ක මේ ගමන එන එක උඹට ලේසි උනේ නෑ කියලා මම දන්නවා එත් කොහෝම කොහෝම හරි ආවා. 

ගොඩාක් වෙලාවට මට වඩා මිනිස්සු උඹව දැනන් හිටියා සමහර උන් උඹට ආදරය කරද්දි මට වෛර කලා . ඒක මට නම් මාර ආතල්. 

මේ වෙලාවෙ අනිවාර්යයෙන් මතක් කරන්නම ඕනේ කෙනෙක් ඉන්නවා එ තමයි මම උඹව බිහි කරපු අම්මා නම් උඹට තාත්තා උනේ තමාලී පීරීස් Thamalee Dhawala Peiris කියන ඒ අසහාය ගැහැනිය.


ඊළඟට මේ රටේ පත්‍තර කතුවරුන්ගේ ඉඳලා ඒ මහත්තුරු නෝනලා හැම කෙනාටම එයාලා මහන්සි වෙලා වියදම් කරලා පත්තර ගැහුවේ නැත්නම් අපි දෙන්නම සුනේ සුන්

ආ.. ඇයි ලෝකෙට රේඩියෝ එක හදලා දුන්න මාර්කෝනී මහත්තයා . ඒ කිව්වම මතක් උනේ ලංකාවට රේඩියෝ ඇවිල්ල මේ අවුරුද්දට අවුරුදු 100 ක් එකෙන් 4 න් 1 ම අපි දෙන්න මේ වැඩසටහන කරල තියනවා.


අපි දෙන්නගේ අන්තිම වැඩසටහන හෙට උදේ 7.45 ට අපි දෙන්න අවුරුදු 20 ක් ම හිටිය Neth Fm ඔස්සෙ විකාශනය වෙනවා මම ඒ වලාවට උඹට සමු දෙන්නෙ තනියම නම් නෙමෙයි ඒ මොහොතේ මාව තනි නොකරන්න මාත් එක්ක හිරු FM එකේ 1998 ජූලී එක පළමු වැඩසටහන කල Sudewa Hettiarachchi මහත්මයාත් එනවා

කොහෝම උනත් අපි දෙන්නගෙන් පස්සෙ මේ වැඩේට අත ගහපු රේඩියෝ වල ටීවි වල කට්ටියට අපි දෙන්නම එකතු වෙලා සුබ පතන ගමන් මේ ටිකත් කියමු. වෙනත් කෙනෙක් මහන්සියෙන් හොයන News එක සම්පූර්ණයෙන් උදේට ලේසියට කියන එකනම් සදාචාරාත්මක නෑ කියන එක තේරුම් යන්න ප්‍රාර්ථනය කරමු. 

හරි දැන් මගෙන් උඹේ හැව ගලවා දමන මොහෝත ඇවිත්.

ජිවිතේ එහෙම තමයි. සියල්ල අපිට ගලෝල යන්න වෙන වෙලාවක් එනවා ඒ වෙලාව හෙට (මැයි 30 ) උදේ 7.45. FM 95 / FM 94.8 ඔස්සෙ ඔනෙම කෙනෙක්ට අහන්න පුළුවන්
එහෙමනම් පත්තර මල්ලි අපි සමු ගනිමු . 

එහෙත් මාව දැක්කත් නැතැත් බෝහෝ දෙනෙක්ට උඹ ව තව කාලයක් යනකං මතක් වේවී .
ආයුබෝවන් . ඒ උඹට නෙමෙයි මට, මම උඹට ඇතුවත් බැරි නැතුවත් බැරි දැන්නම් හොඳටම ඇති. 

නුවන් ජූඩ් ලියනගේ . 

ප.ලි – මල්ලි උඹ 25 වෙනි සංවත්සරය වෙනුවෙන් ලංකාවේ සිංහල දිනපතා පත්තර බොහෝමයක කාටුන් ශිල්පීන් මට ඇදල දුන්න කාටුන් ටික පහළ .

Continue Reading

විශේෂාංග

‘සිංහල සිනමාවේ නිළි රැජිණ’: මාලිනී ෆොන්සේකා

Published

on

By

“ඇත්තට ම මම අද ආවෙ ආදරය හොයාගෙන…

ආවා සොයා ආදරේ. ඇත්තට ම මට මේ වගේ ආදරයක්, මට තේරෙන්නෙ නෑ කොහොම කියන්න ද කියලා. හැම කෙනෙක් ම මං වෙනුවෙන් මේ වෙලාව ගත කරපු එක කෝටියක් වටිනව.

අනේ ගොඩාක් ස්තුතියි, ඕගොල්ලො මං වෙනුවෙන් මේ අවස්ථාවට සහභාගි වුණාට. ගොඩක් දේවල් කියන්න තියෙනවා. ඒ මොනව වුණත් මට එක දෙයයි කියවෙන්නෙ. මට හැම දා ම ආදරේ ලැබුණා. ඒ වගේ ම මමත් ආදරේ දුන්නා. ඒක මං නවත්තන්නෙ නෑ. මං කොහොමහරි ඒ ආදරේ රැක ගන්නව. මම ආදරෙයි ඕගොල්ලො හැම දෙනාට ම. බොහොම ස්තුතියි.”

මේ ඇය සිනමා ක්ෂේත්‍රයේ සමකාලීනයන් සහ ප්‍රවීණයන් පිරිසක් ඉදිරියේ ඉකි ගසමින් පැවසූ වදන් කිහිපයකි.

ඇය ඉහත අදහස් දැක්වූයේ, පසුගිය අප්‍රේල් 30 වන දා සිනෙස්ටාර් පදනම විසින් සංවිධානය කරන ලද කොළඹ නවලෝක රෝහල් ශ්‍රවණාගාරයේ පැවති ‘රැජිණියේ’ නමැතී උපන් දින සැමරුම් උත්සවයට සහභාගි වෙමිනි.

එසේ සමරනු ලැබුවේ, ‘සිංහල සිනමාවේ නිළි රැජිණ’ ලෙස ගෞරවයට පාත්‍ර වූ මාලිනී ෆොන්සේකාගේ 78 වන උපන් දිනය යි.

78 වන උපන් දින සැමරුමෙන් 24 වන දිනයට එළඹෙද්දී ඇය දිවි රඟ මඬලට සමුදුන් පුවත අසන්නට ලැබිණි.

ඇය අභාවප්‍රාප්ත වූයේ, කොළඹ පිහිටි පෞද්ගලික රෝහලක ප්‍රතිකාර ලබමින් සිටියදී ය.

මුල් විය සහ සිනමාවට පිවිසීම

මාලිනී සෙනෙහෙලතා ෆොන්සේකා 1947 වසරේ අප්‍රේල් මස 30 වන දා ගිල්බර්ට් සහ සීලවතී ෆොන්සේකා යුවළට දාව කැලණිය ප්‍රදේශයේදී උපත ලැබී ය.

5 ශ්‍රේණිය තෙක් නුගේගොඩ සාන්ත ජෝන් විද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලැබූ ඇය, ඉන්පසු කැලණිය, ගුරුකුල විද්‍යාලයට ඇතුළත්ව ඉගෙනුම ලැබුවා ය.

ඇය රංගන ක්ෂේත්‍රයට පිවිසියේ, වේදිකා නාට්‍ය රංගන ශිල්පිනියක ලෙසිනි. 1963 වසරේදී ‘නොරත රත’ නමැති වේදිකා නාට්‍යයේ භූමිකාවක් නිරූපණය කරමින් මාලිනී ක්ෂේත්‍රයට පිවිසි බව පැවසේ.

1968 වසරේදී ජාතික නාට්‍ය උළෙලේ දක්ෂතම නිළිය ලෙසින් ඇය සම්මානට පාත්‍ර වූයේ, ‘අකල් වැස්ස’ නාට්‍යයේ රංගනය වෙනුවෙනි.

1968 වසරේදී ම තිස්ස ලියනසූරියගේ ‘පුංචි බබා’ චිත්‍රපටය තුළින් ඇය සිනමාවට පා තැබුවා ය.

ඇය සිනමාවට පිවිසි 70 දශකයේදී සිංහල සිනමාව අංශ තුනක් ඔස්සේ වර්ධනය වෙමින් පැවති බව ප්‍රවීණ චිත්‍රපට විචාරකයෙකු වන අතුල සමරකෝන් පවසයි.

ඒ, කලාත්මක සිනමාව, විනෝදාත්මක සිනමාව සහ එම දෙකෙහි ම සම්මිශ්‍රණයක් වූ සමාන්තර සිනමාව වශයෙනි.

මාලිනී ෆොන්සේකා එම අංශ තුනෙන් ම සිය අනන්‍යතාව සහ ප්‍රතිභාව ප්‍රකට කළ සුවිශේෂී රංගන ශිල්පිනියක් බව අතුල සමරකෝන් පෙන්වා දෙයි.

සංධිස්ථාන

ඇය සිංහල චිත්‍රපට 140කට අධික සංඛ්‍යාවකට රංගනයෙන් දායක විය.

නිධානය , සිරිපාල සහ රන්මැණිකා, බඹරු ඇවිත්, කස්තුරි සුවඳ, තුෂාරා, ආවා සොයා ආදරේ ආදී සිනමා නිර්මාණ රැසක් ඇයගේ නම ඉදිරියේ පවතී.

ඒ අතරින්, නිධානය චිත්‍රපටය නොමැකෙන සංධිස්ථානයක් බව ප්‍රවීණ චිත්‍රපට විචාරක බූපති නලින් පවසයි.

“මේ චිත්‍රපටය මාලිනී ෆොන්සේකාගේ සුවිශේෂී චිත්‍රපටයක්. මේකෙ ඇයට දෙබස් තියෙන්නෙ කීපයක් විතර යි. ඒත්, ඒ චරිතයට ඇය කරපු සාධාරණය නිසා චිත්‍රපටය බලපු ඕන ම රසිකයෙකුගේ මනසේ රැඳෙන්නෙ මාලිනීගේ චරිතය. ඒ තරම් ඇය අතිදක්ෂ විදිහට ඒ චරිතය නිරූපණය කළා. රංගනය ඉගෙන ගන්න පාසලක් නැතිව තිබූ රටක ඇය කළ ඒ රංගනය අතිවිශිෂ්ට යි,” බූපති නලින් පැහැදිලි කළේ ය.

‘ජාත්‍යන්තර සම්මානයක් හිමි කර ගත් පළමු ශ්‍රී ලාංකික රංගන ශිල්පිනිය’

බොහෝ විචාරකයින්ගේ අදහස අනුව, ජාත්‍යන්තර සම්මානයකට පාත්‍ර වූ පළමු ශ්‍රී ලාංකික රංගන ශිල්පිනිය මාලිනී ෆොන්සේකා ය.

1975 වසරේ පැවති 9 වන මොස්කව් ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙලේදී ඇය එම ගෞරවයට පාත්‍ර වූයේ, ‘එයා දැන් ලොකු ළමයෙක්’ චිත්‍රපටයේ කළ රංගනය වෙනුවෙන් ගෞරව ඩිප්ලෝමා සහතිකයක් හිමි කර ගනිමිනි.

අධ්‍යක්ෂණයට පිවිසීම

බොහෝ දෙනෙකු දැන නොසිටිය ද, මාලිනී ෆොන්සේකා චිත්‍රපට තුනක අධ්‍යක්ෂවරිය ලෙස ද කටයුතු කළා ය.

ඒ, සසර චේතනා (1984), අහිංසා (1987) සහ ස්ත්‍රී (1991) යන චිත්‍රපට තුන ය.

සිනමා විචාරක බූපති නලින් පැවසූ පරිදි, සිංහල සිනමාවේ ප්‍රවීණ අධ්‍යක්ෂවරයෙකු වන ප්‍රසන්න විතානගේ සිනමා ක්ෂේත්‍රයට පිවිස ඇත්තේ, මාලිනී ෆොන්සේකා අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘ස්ත්‍රී’ චිත්‍රපටයට තිර රචනයෙන් දායක වෙමිනි.

පයිලට් ප්‍රේම්නාත්

ඒ.සී. තිරුලෝක්චන්දර් අධ්‍යක්ෂණය කළ ‘පයිලට් ප්‍රේම්නාත්’ දමිළ චිත්‍රපටය මාලිනී ෆොන්සේකාගේ සිනමා දිවියේ සුවිශේෂී සංධිස්ථානයකි.

එහිදී ඇය දමිළ සිනමා තරුවක් වූ ශිවාජි ගනේෂන් සමග ඔහුගේ බිරිඳගේ චරිතය නිරූපණය කළා ය.

මෙය ඉන්දු-ශ්‍රී ලංකා පළමු ඒකාබද්ධ සිනමා නිර්මාණය ලෙස සැලකේ.

ටෙලි නාට්‍ය ක්ෂේත්‍රය

පසුකාලීනව ඇය ටෙලි නාට්‍ය ක්ෂේත්‍රයට ද ප්‍රවිෂ්ට විය.

‘මැනල ද පුතේ කිරි දුන්නේ’, ‘පිටගම්කාරයෝ’, ‘කෙම්මුර’, ‘අඹු දරුවෝ’ ඇය රංගනයෙන් දායක වූ ටෙලි නාට්‍ය කිහිපයකි.

මාලනී ෆොන්සේකා සැනසිලි සුවඳ, නිරූපමාලා වැනි ටෙලි නාට්‍ය කිහිපයකට අධ්‍යක්ෂණයෙන් ද දායක විය.සම්මාන

ඇය ජාත්‍යන්තර මෙන් ම දේශීය වශයෙන් ද සම්මාන රැසක් හිමි කර ගත් ප්‍රතිභාපූර්ණ රංගන ශිල්පිනියකි. ඒ අතරින් ඇය දිනා ගත් ජාත්‍යන්තර සම්මාන කිහිපයකි, මේ.

  • 1975 ගෞරව ඩිප්ලෝමා සහතිකය – 9 වැනි අන්තර් ජාතික මොස්කව් සිනමා උළෙල – චිත‍්‍රපට නිෂ්පාදකවරුන් ගේ සම්මානය – එයා දැන් ලොකු ළමයෙක්
  • 1977 ගෞරව කුසලතා සම්මාන සහතිකය – සිරිපාල සහ රන්මැණිකා – 6 වැනි දිල්ලි ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙල
  • 1989 සාර්ථකම කාන්තාව සොන්ටා ජාත්‍යන්තර සම්මානය – සොන්ටා ජාත්‍යන්තර සංවිධානය
  • රිදී මයුර සම්මානය – 39 වන ඉන්දියා ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙල
  • ප්‍රංශයේ, ඩූවිල් නගරාධිපතිවරයා පිරිනැමූ ‘ඩූවිල් නගර සම්මානය’ – 2014

ඊට අමතරව, ඇය ජනාධිපති, සරසවිය, සිග්නීස් (OCIC) ඇතුළු සම්මාන රැසකට හිමි කම් කියයි.

මාලිනී ෆොන්සේකා ‘සිංහල සිනමාවේ නිළි රැජිණ’ වූයේ කෙසේ ද?

මාලිනී ෆොන්සේකා වසර ගණනාවක සිට සිංහල සිනමාවේ නිළි රැජිණ යන ගෞරවණීය අන්වර්ථ නාමයෙන් හඳුන්වයි.

ඇය උදෙසා පැවති අවසන් උපහාර උළෙල ද නම් කර තිබුණේ, ‘රැජිණියේ’ යනුවෙනි.

ඇය නිළි රැජිණ බවට පත්වීමට බලපෑ සාධක මොනවා ද? ඒ පිළිබඳව අපි ප්‍රවීණ සිනමා විචාරක බූපති නලින්ගෙන් කරුණු විමසුවෙමු.

ඔහු මාලිනී ෆොන්සේකාගේ සිනමා දිවිය පිළිබඳව අධ්‍යයන කළ විද්වතෙකි.

“මාලිනී ෆොන්සේකා කියන්නේ නිකම් ම නිළියක් නෙවෙයි. ඇය තාරකාවක්. සිනමාවේදී තාරකා බිහිවෙන්නේ හිතාමතා නෙවෙයි. තාරකා බලෙන් බිහි කරන්න බැහැ. මාලිනී කියන්නෙත් ඒ වගේ නිර්මාණය වුණ තාරකාවක්,” බූපති නලින් පවසයි.

ඔහු පෙන්වා දෙන පරිදි, නිළියක හෝ නළුවෙකු තාරකාවක් බවට පත්වන්නේ, ඔවුන් සතු ‘තරු ගුණය’ (stardom) හේතුවෙනි.

“තරු ගුණය ඇති වෙන්නේ, යමෙකු තුළ සාරාර්ථයක් (substance), ඒක විස්තර කරන්න බැරි අමුතු දෙයක්. ඒ ගුණය මාලිනී තුළ තිබුණා. මගේ පුංචි අම්මා කෙනෙක් ඉන්නවා එයා මාලිනී ගැන කතා කරද්දි පවුලේ කෙනෙකුට වඩා සංවේදී වෙනවා මාලිනී ගැන. ඒක තරු ගුණය නිසා ඇති වන හැඟීමක්. එයා විතරක් නෙවෙයි මාලිනී ගැන සංවේදී වෙන ලක්ෂ ගාණක් රසිකයෝ ඉන්නවා ලෝකය පුරා ම.”

“තරු ගුණය මතු වෙන්න නම් සුවිශේෂී ලක්ෂණ තුනක් සම්පූර්ණ වෙන්න ඕනෙ. රංගන ශිල්පියෙකු නම් රංගනය, පෞද්ගලික ජීවිතය සහ තිර ප්‍රතිරූපය කියන සාධක තුන බලපානවා. අපේ ගොඩක් දක්ෂ නළු නිළියො ඉන්නවා. ඒ අයට තිර ප්‍රතිරූපය නෑ. ඒ නිසා ඔවුන් දක්ෂ නළු නිළියෝ වුණත්, තරු නෙවෙයි. මාලිනීට තරු ප්‍රතිරූපය ඉතා ඉහළින් තිබුණා. ඒකයි මාලිනීගේ චිත්‍රපට කියලා මිනිස්සු හැඳින්නුවේ. මිනිස්සු බලන්න ගියේ මාලිනීගේ විජයගේ චිත්‍රපටි මිසක් ඒවා අධ්‍යක්ෂණය කරපු අයගේ ප්‍රතිරූපය නිසා නෙවෙයි බොහෝ විට,” බූපති නලින් පෙන්වා දුන්නේ ය.

“අපි ඉස්සර මාලිනී ඉන්න කැලන්ඩර් ගහගෙන හිටියා කාමරවල. අවුරුද්ද ඉවර වුණා කියල ඒවා විසි කළේ නෑ. ඒවායින් පොත්වල පිට කවර දැම්මා. ඒ පොත් ඉස්කෝලෙ ගෙනිච්චා කියල ගුරුවරු බැන්නෙත් නෑ. ගුරුවරුත් මාලිනීට කැමැති යි. ඒ වගේ තරු දැන් සිංහල සිනමාවේ නැහැ. සිනමාව කඩා වැටෙන්න ඒකත් හේතුවක් වෙලා තියෙනවා.”

“මාලිනී නිළි රැජිණ බවට පත්වෙන්නෙ තවත් ඒ වගේ ම තරු ගුණය තිබුණ නිළියන් දහ දෙනෙකුට වැඩි පිරිසක් අතරින් වීමත් විශේෂත්වයක්. සබීතා, ගීතා, දිල්හානි වගේ ගොඩක් නිළියන් එක්ක මාලිනීට තරගයක් තිබුණා. වර්තමානයේ එවැනි තරු ගුණය සහිත රංගන ශිල්පීන් සහ ශිල්පිනියන් නැති තරම්,” බූපති නලින් වැඩිදුරටත් පෙන්වා දුන්නේ ය.

මේ අතර, ‘සිංහල සිනමාවේ රුක්මණී දේවිට පසුව බිහි වූ තාරකාව මාලිනී ෆොන්සේකා’ බව සිනමා චිචාරක අතුල සමරකෝන් පවසයි.

මාලිනී ෆොන්සේකා 70 දශකයේ සිට අඛණ්ඩව සිංහල සිනමාවේ නිළි රැජිණ යන ගෞරවය රැක ගැනීමට සමත් වූයේ, ඇය සතු තාරකා ගුණයත්, රංගන විශිෂ්ටත්වයත්, යුගයට සාපේක්ෂව අනුවර්තනය වීමත් බව බොහෝ විචාරකයෝ පෙන්වා දෙති.

මූලාශ්‍රය – BBC

Continue Reading

විශේෂාංග

පළාත් පාලනය – දින 227ක අස්වැන්න

Published

on

By

මහා මැතිවරණයේ දී 61.56% ක් වූ මාලිමාවේ ඡන්ද ප්‍රමාණය මේ දක්වා (උදේ 8.40 ට)  ප්‍රකාශිත ප්‍රතිඑල අනුව 43% දක්වා පහත වැටී ඇත. ප්‍රධාන විපක්ෂයට හිමිව ඇත්තේ ඉන් අඩකට ත් අඩු 20% ක් පමණී. පොහොට්ටුව 10% ට කි.

මාස හතරකට පෙර, මඩකලපුව හැර ලංකාවේ සියලු දිස්ත්‍රික්ක ජයගත් මාලිමාවට එයට හාත්පසින්ම වෙනත් ඉරණමක් අත්වී ඇත.

2015 දී ලංකාවේ දේශපාලන විප්ලවයක් සිදු විය. යුද්ධය ජයගත් ‘දියසෙන් කුමාරයා’ වූ මහින්ද රාජපක්ෂ පරාජය කර, එදා එජාප + ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ සහාය ලැබූ  මෛත්‍රීපාල සිරිසේන බලය ගත්තේය.

අනුර කුමාර දිසානායක, ඒ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ගේ විප්ලවය පරදවන දේශපාලන විප්ලවයක් සිදු කළේය. ගත වූයේ මාස 7 කි. අනුර දිසානායක ජනාධිපති ධූරයට පත්වී දවස් 227 කින් ආණ්ඩුවේ ජනප්‍රියත්වය පහත වැටී ඇත.

යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත්වී, මේ හා සමාන පිරිහීමකට ලක්වන්නට 2015 සිට 2018 දක්වා වසර තුනක් ගත විය. මෛත්‍රී ගේ පාලනයේ වසර 3 කින් පසු බැසි ප්‍රමාණය, දින 227 කින් ජජාබට ලැබී ඇත.  

ජනතාවට ‘දකුණු බලවේගය’ පාඩමක් උගන්වා ඇත. රනිල් – සජිත් බෙදීම ජනතාවට වැදගත් නැත.   සජබ හා එජාපය තනි ලැයිස්තුවක් දමන්නට හැකිවූයේ නම්, මේ දක්වා නිකුත් කර තිබූ ප්‍රතිඑල අනුව, කොට්ඨාශ 63 කින් (පෙ.ව 8.40 ට ලැබී ඇති ප්‍රතිඑල අනුව)  ජාජබ පරාජයට පත් වන්නේය.

රටක් විදිහට වඩාත්ම බලපෑම්කාරී ද, ආකර්ෂනීයම වූ ද සාධකය වූ උතුර ජයගත් ජාජබ මෙවර සිව්වන/පස්වන ස්ථානයට පත්ව ඇත.  නැගෙනහිර මුස්ලිම් බහුතරය ජීවත්වන කලාප සියල්ල එජාප+ සජබ බලවේග සමඟ දේශපාලනය කරන පක්ෂ විසින් ජයගෙන ඇත. (අම්පාර ත්‍රිකුණාමය සිංහල ගම් ජාජබ දිනා ඇත)

මෙවර ඡන්දයේ දී 2018 දී පොහොට්ටුව ලැබූ ඡන්ද ප්‍රමාණය/සභික සංඛ්‍යාව අද මාලිමාව ලබා ඇති ප්‍රමාණයට අනුරූපී ය. ජනතාව 2018 දී පොහොට්ටුවේ ආකර්ශනීය පොරොන්දුවලට වශීකෘත වූවේය. එය 2019 දිනන්නට හේතු විය.

ජනතාව 2024 දී අනුර දියසෙන් කුමාරයා සේ ද, තඹුත්තේගම කුමාරයා ඉදිරියේ දණ නැමූ  කඩොල් ඇතු ද, රාජ්‍යත්වයට වඩම්මමනු ලැබුවේය. දවස් 227 කින් එය බලවත් අනතුරු ඇඟවීමක් සිදු කර ඇත.

දිස්ත්‍රික්ක මට්ටමින් ගත් විට කොට්ඨාශ බහුතරයක් දිනා ගැනීමට මාලිමාවට හැකිවී ඇත. පළාත් පාලන ආයතනය රැසක ආණ්ඩුව හා විපක්ෂය හරි හරියට සිටී. පලාත් පාලන කොමසාරිස්වරුන්ට සභාවෙන් සභාවට ගොස් සභාපති/උප සභාපති පත් කිරීමට සිදුවේ.  විපක්ෂයේ සභික සංඛ්‍යාව එක මිටට තබා ගැනීම ම අභියෝගයකි. සභාපති ධූරයකට පත් කර ගැනීම නායකත්ව ගුණාංගයක් සහිත පුද්ගලයින් සිටී නම් විපක්ෂයට එහි වාසිය ලැබෙන්නේය. මාලිමාවට පැහැදිලි ජයග්‍රහණ (50% ඉක්මවූ සභික සංඛ්‍යාවක්) තවමත් ලැබී ඇත්තේ ආයතන 94 ක පමණී.

ප්‍රධාන විපක්ෂය සාර්ථකත්වයක් ලබා ඇත්තේ දක්ෂ සංවිධායකවරුන් සිටින සීමිත කලාපයක පමණී. සජබ 20% ක් ලබා (ඉතිහාසයේ අඩුම ඡන්ද ප්‍රතිශතය සහිත ප්‍රධාන විපක්ෂ කණ්ඩායම) බවට පත්වී ඇත. ආණ්ඩුව නොව ලොකුම පරාජයලබා ඇත්තේ සජබ යි. එජාප හා සජබ එක කණ්ඩායම් ඉදිරිපත් කළේ නම් මේ දක්වා ප්‍රතිඑල නිකුත් වී ඇති තැන්වන පමණක් තවත් කොට්ඨාශ 32 ක් ජයගැනීමට ඔවුන්ට හැකි වන්නේය. සජබ පූර්ණ ප්‍රතිසංවිදනයක් හෝ නායකත්ව වෙනසකට කාලය පැමිණ ඇත.

දකුණේ නාගරිකය දිනන්නට විපක්ෂයට හැකිවී ඇත. සිංහල බෞද්ධ ග්‍රාමීය ඡන්ද පදනම ගෙඩිය පිටින් මාලිමාවටය.  පොහොට්ටුව ශක්තිමත් වූ සෑම තැනකම විපක්ෂයේ බලය වැඩිවී ඇත. පැහැදිලි ලෙසම මාලිමාවේ කොටසක් නැවත පොහොට්ටුවට ගියා විය යුතුය.

ජනතාවට අවශ්‍ය කතාව නොව තමන්ට දුන් බලාපොරොත්තු ඉටුකිරීමය.  ඇත්තේ ටික් ටොක් ලෝකයකි. ඇ‍ගිල්ලෙන් පෝස්ට් වෙනස් කරන්නා සේ, චැනල් මාරු කරන්නා සේ වෙනස්කම් පතන ලෝකයකි. කතාවට වඩා වැඩ පෙන්වන පාලනයක් අවශ්‍ය ය.

✒️

රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන්

Continue Reading
Advertisement

Trending

Copyright © 2023 Sri Lanka Mirror. All Rights Reserved