Connect with us

විශේෂාංග

ජනාධිපතිවරණයත් සමඟ ක්‍රියාත්මක වන මැතිවරණ වියදම් නියාමන පනත

Published

on

මැතිවරණ වියදම් නියාමනය කිරීමේ පනත  පළමු වරට ක්‍රියාත්මක වනු ඇත්තේ 2024 ජනාධිපතිවරණයේ දී ය.  මෙරට පුරවැසියන් තබා, ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත්වීමට සුදානම්වන දේශපාලන පක්ෂ සහ අපේක්ෂකයින් නව පතත මගින් ඔවුන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයට සිදු කරනු ලබන බලපෑම පිළිබඳ නිසි තක්සේරුවක් ඇතිව සිටින්නේ දැයි සැක සහිතය.  ජනාධිපතිවරණයට හෝ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට හෝ ඉදිරියේ පැවැත්වෙන වෙනත් මැතිවරණයකට තරඟ කරන සියළු අපේක්ෂකයින් තමන්ගේ මැතිවරණ ආදායම හා වියදම පිළිබඳ ප්‍රකාශයක් මැතිවරණ කොමිසමට අනිවාර්යයෙන්ම ලබා දිය යුතුය.

 2023 අංක 3 දරණ මැතිවරණ වියදම් නියාමනය කිරීමේ පනත මගින් ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයට/පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට සිදු කරන බලපෑම දෙවනි වනු ඇත්තේ, ‘දෙවන මනාපය‘ ට ලැබෙන අගයට පමණී.

ජනාධිපතිවරණය (හෝ මහා මැතිවරණයට) සඳහා නාම යෝජනා බාර දෙන දිනයේ දී ම, පක්ෂයේ බලයලත් නියෝජිතයාට පනතේ විධිවිධාන අපේක්ෂකයින් හා පක්ෂ විසින් ලබාදිය යුතු වියදම් ප්‍රකාශනයේ ආකෘතියක් ලැබෙනු ඇත.  නාම යෝජනා බාර ගැනීමෙන් දින පහක් තුල පනතේ 3 (ඇ) වගන්තිය අනුව ලංකාවේ එක් ලියාපදිංචි ඡන්දදායකයෙකු වෙනුවෙන් වියදම් කළ හැකි මුදල මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව විසින් (දේශපාලන පක්ෂ හා සාකච්ඡා කිරීමෙන් පසුව) තීරණය කරනු ඇත. එය රටේ ලියාපදිංචි ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන් (හෝ දිස්ත්‍රික්කයේ ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන්) ගුණ කර එක් අපේක්ෂකයෙකු/පක්ෂයක් ජනාධිපතිවරණයේ දී වියදම් කළ හැකි මුදල තීරණය කරනු ඇත.

පසුගිය පළාත් පාලන ඡන්දයේ දී එක් ඡන්දදායකයෙකුට රු. 20 ක මුදලක් වියදම් කළ හැකි බව තීරණය වූ අනුව, කොට්ඨාශයේ ලියාපදිංචි ඡන්ද සංඛ්‍යාව දැරිය හැකි විදයම තීරණය කර තිබුණි.   යම් කොට්ඨාශයක ඡන්ද 2000 ක් ලියාපදිංචි වූවේ නම්, (රු. 20 බැගින්) දැරිය හැකි විදයම 2000 වරක් 20 =  රු. 40,000 ක් වූවේය.  මෙම මුදල තීරණය කළේ කුමන ගණනය කිරීමක් මත පදනම්ව ද, දේශපාලන පක්ෂ එයට එකඟවූවේ විධිමත් අධ්‍යයනයකින් පසුව ද යන්න නොදනිමි. නමුත්, එය කොපමණ අමනෝඥ ගණනය කිරීමක් ද යන්න, තේරුම් ගැනීමේ පහසුව සඳහා අගතියකින් තොරව පැහැදිලි කරමි. මගේ ගමේ, වැලිමඩ අපේක්ෂකයෙකු නාමයෝජනා බාරදීමට බදුල්ල කච්චේරියට යන්නට වාහනයකට අවම වශයෙන් රු. 20,000 ක් වැය කරයි. අපේක්ෂකයා නාමයෝජනා දෙන්නට කච්චේරියට යන්නත්, පසුව අපේක්ෂක හැඳුණුම්පත ගන්නටවත් රු. 40,000 මුදල ප්‍රමාණවත් නැති බව එදා කිසිවෙකුට අවබෝධ වූවේ නැත.  මම පදිංචි කෝට්ටේ මහ නගර සභා සීමාව තුල, ජවිපෙ හි කාර්යාල විවෘත කර සැරසීමට පමණක් ඔවුන්ට නියමිත මුදල කොඩි සඳහා පමණක් වැය වූ බව මාගේ නිරීක්ෂණය යි.  

පනතේ 3. (2) (1) වගන්තිය අනුව, උද්ධමනය, ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශන සැලකිල්ලට ගෙන මෙම මිල නියම කළ යුතු බව දක්වා ඇත.  පසුගිය වසරේ පලාත් පාලනයට රු. 20 ක් වූ මුදල, ජනාධිපතිවරණයේ දී කොපමණ ලෙස වැඩි කළ යුතු දැයි පැහැදිලි නැත. නමුත්, පසුගිය වර සිදු වූ අත්වැරැද්ද මෙවර සිදු නොකිරීම මැතිවරණ කොමිසමේ ද, අපේක්ෂකයින්ගේ ද වගකීමකි.  අනෙක් අතට, යථාර්ථවාදී එක් ඡන්දදායකයෙකු සඳහා රු. 300 ක හෝ 400 ක මුදලක් සඳහා ප්‍රධාන අපේක්ෂකයින් ඉල්ලීම් කරන්නේ නම්, එවිට කුඩා පක්ෂ එයට විරුද්ධවීම අනිවාර්යයෙන්ම බලාපොරොත්තු විය යුත්තකි.  

කෙසේ නමුත්, දේශපාලන පක්ෂ ජනාධිපතිවරණයට පෙරම තමන්ගේ විදයම් ඇස්තමේන්තුව සකස් කර එයට සරිලන මුදලක් පනතේ 3 (ඇ) වගන්තියට අනුව අනුමත කර ගැනීමට තරම් සවිඥානික විය යුතුය.

නාම යෝජනා දිනයේ සිටම මැතිවරණ නිලධාරියෙකු මේ කටයුත්ත අධීක්ෂණයට දිස්ත්‍රික්ක මටට්ටමින් පත් කරනු ඇත. ඔවුහු වසර 5 ක් යන තුරු මෙම වියදම් ලේඛණ ගබඩා කොට සුරක්ෂා කරනු ඇත. ගබඩා පහසුකම් සැපයීමට ද, ලේඛන ආරක්ෂා කිරීමට ද, අතිරේක නිලධාරීන් හා සම්පත් යෙදවීමට සිදු වන්නේය.

පක්ෂ හා අපේක්ෂකයින්ට ලැබෙන පරිත්‍යාග, දායකත්ව, ද්‍රව්‍යමය ආධාර (ඇස්තමේන්තු වටිනාකම), ණය, අත්තිකාරම්, පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ නම, ලිපියන, හැඳුණුම්පත් අංකය සමඟ වාර්තා කිරීමට අපේක්ෂකයින්ට සිදු වන්නේය.  
එමෙන්ම, අත්පත්‍රිකා, පෝස්ටර්, කටවුට්, වෙළඳ දැන්වීම්, ඩිජිටල් දැන්වීම්, උපකරණ කුලියට ගැනීම, ඉන්ධන, සංදර්ශන වියදම්, ප්‍රවාහණ වියදම්, වේදිකා, පිට්ටනි, ශාලා ගාස්තු, ආහාර පාන විදයම් සියල්ල ද ලේඛන ගත විය යුතුය. අපේක්ෂකයාගේ ගමන් වියදම හා සන්නිවේදන වියදම හැර අන් සියල්ලම මේ වියදම් ගණයට වැටේ.

අදාල ආදායම් වියදම් වාර්තා ගැන තෘප්තිමත් නොවන්නේ නම්, ස්වාධීන පුද්ගලයෙකුට වුව ද, අපේක්ෂකයෙකුගේ වියදම් පිළිබඳ කොමිෂන් සභාවට පැමිණිලි කිරීමට පනතට අනුව ඉඩක් ඇත. උදාහරණයක් ලෙස ඡන්දදායකයෙකුට තම නිවසට ලැබෙන පෝස්ටර්, අත්පත්‍රිකා, දුරකතනයට ලැබෙන ඩිජිටල් දැන්වීම් හි වියදම පිළිබඳව පවා පැමිණිලි කිරීමට හැකියාව ඇත.  වියදම් ලේඛනයේ අදාල වියදම සටහන්ව ඇති දැයි පරීක්ෂා කිරීමට එමගින් අවස්ථාව ඇත.

පනතේ 5 (1) (2) වගන්ති අනුව ආධාර/අරමුදල් ලබාගත නොහැකි නැත් ලෙස රජයේ දෙපාර්තමේන්තු/සංස්ථා, විදේශීය රාජ්‍ය, සංවිධාන, විදේශීය ලියාපදිංචි ආයතන, 50%කට වැඩි විදේශීය කොටස් හිමි සමාගම්, අනන්‍යතාවය හෙළි නොකළ තැනැත්තන්, මගින් ආධාර පරිත්‍යාග භාර නොගත යුතුය. (වෙනත් වචනයෙන් කිවහොත් නාම යෝජනා භාරදීමෙන් පසුව රට රාජ්‍යවලින් මුදල් ගෙන්වා ගත නොහැකිය)

අද වන විට දිස්ත්‍රික් මට්ටමේ රැළියට රු. මිලියන 5 ක් පමණ ද, ආසන මට්ටමේ රැළියකට රු. මිලියන 2 ක් පමණ ද, අවශ්‍යය. ලක්ෂයකට අඩුවෙන් කණ්ඩායම් රැස්වීමක් සිදු කිරීමට පහසු නැත.   2004 මහා මැතිවරණයට ජනමාධ්‍ය දැන්වීම් සඳහා පමණක් එජාපය රු. බිලියන 4 ක් ද, එජනිස රු. බිලියන 1.9 ක් ද වැය කර තිබුණි.  අද එහි වානිජ්‍ය වටිනාකම රු. බිලියන 30 කට ආසන්න වේ. මෙවර වැඩිය වියදම ඩිජිටල් දැන්වීම්, සජීවි විකාශන සඳහා දැරීමට සිදු වනු ඇත.

මැතිවරණ කොමිසම වෙත බාර දෙනු ලබන ලේඛන, බිල්පත් පසු අවස්ථාවක දී මහජනතාවට පරීක්ෂා කර බැලීමේ අවස්ථාව හිමිවේ.  අවශ්‍ය නම්, ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂවෙත යම් පරිත්‍යාගයක් කර එයට කුවිතාංසියක් ලබාගෙන ඔවුන් එය විධිමත්ව ගිණුම්ගත කරන්නේ දැයි පරීක්ෂා කිරීමට පුරවැසියන්ට හැකියාව ඇත. එසේ නොවන විට, එ් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමට ද, මැතිවරණ පෙත්සමක් සඳහා පාදක කර ගත හැකි ය.

ජනාධිපතිවරණයකටත් වඩා, පාර්ලිමේන්තු, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීම්වල දී මැතිවරණ වියදම් පනත ඡන්ද පෙත්සම් සඳහා හේතුවක් වනු ඇත.

ජනාධිපතිවරණයක වැඩිම වියදම විද්‍යුත් මාධ්‍ය ප්‍රචාරය සඳහා වේ.  විද්‍යුත් මාධ්‍ය එකම ගුවන්කාලය විවිධි පක්ෂවලට විවිධ මිල ගණන්වලට අලෙවි කරති. (විනාඩියකට ගුවන් කාලයක් එක් පක්ෂයකට රුපියලකට ද, තවත් පක්ෂයකට රු. දහසකට ද අලෙවි වේ) මැතිවරණ කොමිසම මේ මිල ගණන් පූර්ව මැතිවරණ සමයේ දී ලිඛිත ලබාගත නොහැකි නම්, මේ පනත මැතිවරණ ක්‍රියාවලියට අදාළව ‘වංචනික වියදම් කළමනාකරණයේ‘ අත් පොතක් බවට පත් වනු ඇත.

අනෙක් අතට, ෆේස් බුක්, යූ ටියුබ්, බොටිම් ආදී, සමාජ මාධ්‍ය රජය ඉල්ලා සිටින විට දැන්වීම් වියදම් ලබා දෙන්නේ නැත.  (මැතිවරණ කොමිසම ඉල්ලා සිටින්නේ නම්, ඔවුන් එය ලබා දෙන්නේ දැයි පරීක්ෂා කර බැලිය හැකිය.)
මේ පනතේ ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකි විධිවිධාන හතලිහකට වැඩිය සොයා ගත හැකිය. අනෙක් අතට, අපේක්ෂකයෙකු අමාරුවේ දැමීමට හැකි මාවත් ද දුසිම් දෙකකට වඩා ඇත.

මැතිවරණ වියදම් පනත සම්මත කර ගනු ලැබූවේ වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවයි.  වසනාවකට හෝ අවසානාවකට එය පළමුවරට පරීක්ෂාවට ලක් වන්නේ ද, ඔවුන් සියලු දෙනා ක්‍රියාකාරීවන ඉදිරි මැතිවරණයේ දී ය.  

මැතිවරණ වියදම් පනත මගින් සැබවිටම සිදුවන්නේ පශ්චාත් මැතිවරණ පරීක්ෂණයකි.  එය සැලසුම් සහගතව පරීක්ෂාවට ලක්කිරීමට පුරවැසියන් සිවිල් සංවිධාන ඉදිරිපත් විය යුතුමය.  ඉදිරි ජනාධිපතිවරණය/පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය එයට කදිම අවස්ථාවකි.

රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන්

තවත් බොහෝ දේ

ලෝක සමාජ මාධ්‍ය දිනය අදයි

Published

on

By

ලෝක සමාජ මාධ්‍ය දිනය අදට (ජූනි 30) යෙදී තිබේ.

තාක්ෂණික විප්ලවත් සමඟ නූතන ලෝකයේ මාධ්‍ය සමාජය හසුරුවන ප්‍රධානතම සන්නිවේදන මෙවලම ලෙස  සමාජ මාධ්‍යය (Social Media) ප්‍රමුඛ ස්ථානයට පැමිණ තිබේ.

ලෝකයේ දැවැන්ත වෙනසක් සිදුකිරීමට සහ ලෝකයම එක් ස්ථානයකට එක් කිරීමට සමාජ මාධ්‍ය ඉවහල් වී තිබීම විශේෂත්වයකි.

නව මාධ්‍ය ප්‍රවනතා ඔස්සේ මේ වනවිට සමාජ මාධ්‍ය සමාජ කණ්ඩායම්වල මූලික අංගයක් බවට පත්වී තිබෙන අතර, තොරතුරු සම්පාදනය, විනෝදාස්වාදය යන මුඛ්‍ය සන්නිවේදන අවශ්‍යතා අතික්‍රමණය කරමින් මේ වනවිට සමාජ  මාධ්‍ය ප්‍රබල ජනමතයක් නිර්මාණයට ද දායකත්වය සැපයීමට අද සමත්ව ඇත.

මේ වනවිට ලෝකයේ මහාද්වීප යා කරමින් අතිවිශාල සමාජ මාධ්‍ය ජාල රාශියක් ක්‍රියාත්මක වෙයි.

සමාජ මාධ්‍ය ආරම්භය

ලෝකයේ පළමු සමාජ මාධ්‍ය වෙබ් අඩවිය නිර්මාණය වන්නේ 1997 වර්ෂයේදීය. Andrew Weinreich (ඇන්ඩෲ වෙයින්රිච්) විසින් නිර්මාණය කරන ලද එම සමාජ මාධ්‍ය වෙබ් අඩවිය නමින් Six Degrees නම් විය. 2003 වර්ෂය වනතෙක්ම ලොව පුරා අන්තර්ජාල පරිශීලකයන් අතර Six Degrees සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාව බෙහෙවින් ජනප්‍රිය වී තිබිණි.

ඒ අතර කාලයේදී Tom Anderson (ටොම් ඇන්ඩර්සන්) විසින් MySpace නමින් නව සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවක් නිර්මාණය කිරීමට කටයුතු කරන ලදී. මෙම සමාජ මාධ්‍ය වෙබ් අඩවිය තුලදී පරිශීලකයන්ට තමන්ගේ Profile (පැතිකඩක්) නිර්මාණය කර ගැනීමේ හැකියාවද තමාගේ ප්‍රියතම සංගීතය ඇසීමටද හැකියාව ලැබිණි. මින් පසුව MySpace ලෝකයේ වැඩිපුරම භාවිතා කරන සමාජ මාධ්‍ය වෙබ් අඩවිය බවට පත් විය.

සමාජ මාධ්‍ය වල විකාශනය

2004 වර්ෂයේ Mark Zuckerberg (මාර්ක් සකර්බර්ග්) හාවඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ දෙවන වසර ශිෂ්‍යයෙකු ලෙස අධ්‍යන කටයුතු කරමින් සිටියදී Facebook සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාව නිර්මාණය කිරීමට කටයුතු කළේය. 2006 වර්ෂය වන විට Facebook සමාජ මාධ්‍ය වටා විශාල පරිශීලකයන් ප්‍රමාණයක් එක්රැස් විය. Facebook සමාජ මධ්‍ය වේදිකාව උසස් තත්වයෙන් පවත්වා ගැනීමට ඔවුන් බොහෝ දේ සිදු කළහ. Twitter සමාජ මාධ්‍ය ජාලයේ ආකාරයට HashTag එක් කිරීම, SnapChat සමාජ මාධ්‍ය ජාලයට අභියෝගයක් වන ලෙස Facebook Stories විශේෂාංගය එක් කිරීම ඉන් කිහිපයකි. මේ වන විට සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා අතර ප්‍රමුඛයා ද වී සිටින්නේ Facebook ආයතනයයි. එහි මාසික සක්‍රීය පරිශීලකයින් සංඛ්‍යාව බිලියන 3.065 කි.

2010 වර්ෂයේදී Instagram සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාව කරලියට පැමිණීමත් සමග Facebook දැන සිටියේ තමාට දැඩි තරඟකරුවෙකු සිටින බවයි. Instagram සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාව Facebook සමාජ මාධ්‍ය වේදීකාවට වඩා උසස් දෘෂ්‍ය ස්ථානයක් ලබාදීම හේතුවෙන් ඉතාමත් ඉක්මණින් තරුණ ප්‍රජාව අතර ජනප්‍රිය වීම සිදුවිය.

2011 වර්ෂයේදී Instagram සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාව Facebook ආයතනය විසින් මිලදී ගැනීමත් සමග සමාජ මාධ්‍ය ලෝකයේ සිය ස්ථානය තවත් ස්ථිර ලෙස තහවුරු කර ගැනීමට Facebook සමාගමට හැකියාව ලැබිණි.

සමාජ මාධ්‍යයන්හි අරමුණු

සමාජ මාධ්‍යන්හි අරමුණ ඔබ දැන සිටියාද? සමාජයේ මිනිසුන් විවිධ අරමුණු සදහා සමාජ මාධ්‍ය වේදිකාවන් භාවිතා කරති.

සමාජ මාධ්‍යන්හි ප්‍රධාන අරමුණු හතරකි. එහි කෙටි යෙදුම SLIM යනුවෙන් දැක්විය හැකිය.

S – Share

සමාජ මාධ්‍ය භාවිතා කරන සියළු දෙනා විවිධ ආකාරයෙන් තම අදහස්, තොරතුරු අන් අය සමග බෙදා ගනී. එසේත් නොමැතිනම් Share කිරීමට කටයුතු කරයි.

තොරතුරු බෙදා ගැනීමේදී සැළකිලිමත් විය යුතු ප්‍රධාන කරුණු කිහිපයකි. පළමුව ඔබ බෙදා ගැනීමට බලාපොරොත්තු වන තොරතුරු නිවැරදිද යන වග ඔබ සනාථ කර ගත යුතුය. දෙවනුව තොරතුරේ හෝ අදහසේ හරය පිළිබදව සිතා බැලිය යුතුයි. අවසාන වශයෙන් ඔබ එය පරිශීලකයන් හෝ ප්‍රේක්ෂකයන් අතරට යවන සන්නිවේදන ආකාරය පිළිබදව තීරණය කළ යුතුය.

L – Learn

සමාජ මාධ්‍ය තුළින් පරිශීලකයන් දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව යම් ඉගෙනීමක් සිදුවේ. සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍යන්ට වඩා ඉක්මණින් සහ පහසුවෙන් විද්‍යුත් මාධ්‍ය හරහා මූලාශ්‍ර පිළිබදව අධ්‍යනය කළ හැකිය.

YouTube සමාජ මාධ්‍ය තුළ නොකඩවා වසර 7ක් පුරාවටම පරිශීලකයන් විසින් වැඩිපුරම භාවිතා කරන ලද සෙවුම් විමසුම (Search Query) ලෙස “How to” යන්න එම ආයතනයේ දත්ත වලට අනුව පෙන්වා දෙයි. මෙයින් අදහස් වන්නෙ බොහෝ පරිශීලකයින් සමාජ මාධ්‍ය හරහා යම් දැනුමක් ලබා ගැනීමට උත්සාහ කරන බවත් මේ හරහා ඉගෙන ගැනීමේ හැකියාව පවතින බවත්ය.

I – Interacting

සමාජ මාධ්‍යන්හි ප්‍රාධානතම අංගය ලෙස අන්තර් ක්‍රියාකාරීත්වය හැදින්විය හැක. සමාජ මාධ්‍ය පුද්ගලයින් අතර කාලය සහ දුරස්ථභාවය වැනි සාම්ප්‍රදායික බාධක බිද දමයි.

Messenger, WhatsApp වැනි සමාජ මාධ්‍ය හරහා මිනිසුන්ට වර්තමානයේ අප සිටින බාධක හමුවේ වුවද අන්තර් සබදතා මැනවින් පවත්වා ගැනීමේ හැකියාව ලැබේ.

එපමණක් නොව Twitter වැනි උසස්ගණයේ සමාජ මාධ්‍ය, රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබදතා, නිළ නිවේදන වැනි රාජකාරීමය ක්‍රියාකාරකම් වලටද ඉවහල් වන අවස්ථා බොහෝමයක් ඇත.

M – Marketing

සමාජ මාධ්‍ය භාවිතා කරන බොහෝ දෙනා අලෙවි ප්‍රවර්ධනය සදහා නැඹුරු වේ. තම ව්‍යාපරයේ සහ තම සන්නාමය ලොව පුරා මිනිසුන් අතරට ගෙන ඒමට සමාජ මාධ්‍ය බෙහෙවින් ඉවහල් වේ.

සමාජ මාධ්‍ය තුළ සහ සමාජයේ ක්‍රියාකාරි පුද්ගලයන් සමාජ මාධ්‍ය හරහා තමන්ගේ පොදු රූපය සමාජ මාධ්‍ය තුළින් නිර්මාණය කර ගැනීමට කටයුතු කරයි.

කුමන හෝ දෙයක් අඩු කාලයකදී අඩු වෙහෙසකින් ප්‍රවර්ධනය කර ගැනීමට සුදුසුම වේදිකාව සමාජ මාධ්‍ය ලෙස හැදින්විය හැක.

සමාජ මාධ්‍යයන්හි භාවිතය

ඉහත සදහන් කරන ලද අරමුණු සමාජ මාධ්‍ය භාවිතය සදහා බෙහෙවින් ඉවහල් වේ.

නමුත් අද වන විට සමාජ මාධ්‍ය වෙත විවිධාකාරයේ දෝශාරෝපණ එල්ල වන්නේ සිදු වී තිබෙන සියළු වැරදි සමාජ මාධ්‍ය වෙත එල්ල කරමිනි. නමුත් මෙම ගැටළු වලට ප්‍රධානතම හේතුව වන්නේ සමාජ මාධ්‍ය භාවිතා කරන ආකාරය සහ භාවිතා කරන්නාගේ මානසික මට්ටමයි.

අසත්‍ය පුවත් බොහෝමයක් මේ දින වලදී සමාජ මාධ්‍ය හරහා ක්ෂණිකව ව්‍යාප්ත වන අයුරු අපට දැක ගත හැකිය. නමුත් අසත්‍ය පුවත් සමාජ ගත කිරීමෙන් එය සිදු කරනු ලබන පුද්ගලයා ලබනු ලබන ආශ්වාදය ඔහුගේ මානසික ව්‍යාකූලතාවය සමාජය ඉදිරියේ විදහා දක්වයි. එසේම නිකරුණේ නිශ්ඵල ක්‍රියා සදහාද සමාජ මාධ්‍ය භාවිත කරන්නන් සිය ජීවිතයේ වටිනා කාලය සමාජ මාධ්‍ය හරහා විනාශ කර ගැනීමට කටයුතු කරයි.

එබැවින් වගවීමකින් හා වගකීමකින් සමාජ මාධ්‍ය භාවිතා කිරීම පරිශීලක සැමගේ යුතුකමකි.

Continue Reading

විශේෂාංග

පළාත් පාලනයේ අකීකරු සභිකයාගේ ඉරණම

Published

on

By

කිසිදු පක්ෂයට බහුතරය නොතිබූ, පළාත් පාලන ආයතන 10 ක ගැටුම් හො අධිකරණ තීන්දු නිසා පළාත් පාලන ආයතන පිහිටුවා ගැනීමට හැකිවී නැත. දිගින් දිගටම පළාත් පාලන කොමසාරිස්වරයාට හෝ කොමසාරිස්වරියගේ මැදිහත්වීමෙන් පළාත් පාලනය ආයතනයන්ට සභපති/නගරාධිපති තෝරාපත් කර ගැනීමට නොහැකි වන්නේ නම්, දඟ කරන කෑගහන පලාත් පාලන සභිකයාගේ ඉරණම කුමක් විය හැකි ද? යන්න විමසා බැලිය යුතුය.

මේ දිනවල දවසේ වෙඩිල්ල තරමටම ජනප්‍රිය මාතෘකාව, දවසේ අංගය මහා නගර සභා, නගර සභා, ප්‍රාදේශීය සභාවල නගරාධිපතිවරුන් සහ සභාපතිවරුන් පළාත් පාලන කොමසාරිස් මුලසුන දරන පළමු රැස්වීමේ දී තෝරා ගැනීමයි. එයට විධිවිධාන සැලසෙන්නේ (262 වන අධිකාරය) පළාත් පාලන ඡන්ද විමසීම් ආඥා පනත සංශෝධනය කළ 2012 අංක 22 දරන පළාත් පාලන ආයතන ඡන්ද විමසීම් (සංශෝධන) පනතේ 66 ඇ හා 66 ඈ වගන්ති වලිනි.

බස්නාහිර පලාත් පාලන කොමසාරිස්වරිය නිසා ‘ලස්සන තියරිය’ ලෙස හැදින්වෙන් ⁠මෙම ඡන්ද විමසීම සම්බන්ධයෙන් 66 ඈ (6) වගන්තියේ එන “යෝජනා සම්මතය” පිළිබඳ අර්ථ නිරූපනය විවාදාපන්න වී ඇත.  

රාජ්‍ය පරිපාලන අමාත්‍යාංශයට තමන්ට නැති අධිකාරියකින්, කිසිදු නෛතික වැදගැම්මකට නැතිව නිකුත් කර ඇති  “උපදේශන මාලාවක්” කරේ තබාගෙන විපක්ෂය සීතාවක ඇතුළු තැන්වන පිටව ගියේය. බණ්ඩාරගම ඇතුළු තැන්වල කලහ කළහ.

⁠දිගින් දිගටම යම් සභාවක එම තත්වය ඇතිවුවහොත් සිදුවන්නේ කුමක්ද? යන්න පලාත් පාලන විධිවිධාන හ අනුශාංගික පනත් ඇසුරෙන් විමසා බලමු.

මුලින්ම, මෙවැනි තත්වයක් පිළිබඳ කටයුතු කිරීමට පළාත් පාලන ආයතන ඡන්ද විමසීම් ආඥා පනතේ විධිවිධාන නැත.

එවිට පළාත් පාලනයේ මූලික පනත් එනම් ( 252 වන අධිකාරය) මහා නගර සභා ආඥා පනත, (255 වන අධිකාරය) නගර සභා ආඥා පනත හා 1987 අංක 15 දරන ප්‍රාදේශීය සභා පනත දෙසට හැරෙන්නට සිදුවේ.

මහා නගර සභා ආඥා පනතේ 277 ( ඉ) වගන්තිය අනුව ” රැස්වීම් පැවැත්වීම, රැස්වීම්වලට පැමිණ සිටීම හෝ පවත්වන ලද රැස්වීමකදී ඡන්දය පාවිච්චි කිරීම හෝ රැස්වීමේ කටයුතු කිරීම මහා නගර සභාවක යම් සභිකයෙකු විසින් නිරතුරුවම ප්‍රතික්ෂේප කර තිබීම ” පිළිබඳව ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි ඇති බවට අමාත්‍යවරයා සෑහීමකට පත් වුවහොත් ඒ එක් එක් අවස්ථාවට අනුව අමාත්‍යවරයා විසින් ගැසට් පත්‍රයේ පළ කරනු ලබන නියමයක් මගින් සභාවේ සියලුම සභිකයන් හෝ ඔවුනතුරින් යම් සභිකයෙකු හෝ ධූරයෙන් පහ කළ හැකිය. නැතහොත් මහා නගර සභාව විසුරුවා හැරිය හැකිය. (අවධාරණය – මෙහි අමාත්‍යවරයා යන පළාතේ පලාත් පාලන අමාත්‍යවරයා ය.)

නගර සභා ආඥා පනතේ 184 (1)(අ) හි මෙයම සඳහන්‍ ය. එයට අමතරව 184(1)(ඇ) වගන්තියේ ” කොමසාරිස් වරයාගේ නියමයන්ට, උපදෙස්වලට හෝ නිර්දේශයන්ට නගර සභාවක සභිකයෙකු නිරතුරුවම අකීකරු වීම, ඒ නියමයන් උපදෙස් හෝ නිර්දේශ නොතකා හැරීම ” හේතුවෙන්ද සභිකයෙකු ධූරයෙන් පහ කිරිමට අමාත්‍යවරයාට හැකිය.  (ඔව් සරළවම නිසි ආයතනික ක්‍රමවේදයකින් පසුව සභික ධූරයෙන් ඉවත් කළ හැකියි!)

1987 අංක 15 දරන ප්‍රාදේශීය සභා පනතේ 185 (ඈ) වගන්තියෙන්ද කොමසාරිස්වරයාට අකීකරු වන සභිකයාට අත්විය හැකි ඉරණම පෙන්වාදේ.
මේ පනත් තුනෙහි එන අමාත්‍යවරයා 1989 අංක 12 දරන පළාත් සභා (ආනුෂංගික විධිවිධාන ) පනතේ 2 වගන්තිය යටතේ පවරා ඇති බලතල ප්‍රකාර අවස්ථාවෝචිත පරිදි පළාත් සභාවේ පළාත් පාලන විෂය භාර අමාත්‍යවරයා හෝ පළාතේ ආණ්ඩුකාරවරයා වේ.

මේ බලතල පාවිච්චි කළ යුතුය කියා හෝ මෙවැනි තත්වයක් දක්වා පලාත් පාලන ආයතන පිහිටුවීමේ ගැටළුව දිග්ගැස්වවිය යුතු නැත. මේ සටහනින් උත්සාහ කලේ අකීකරු සභිකයින් සම්බන්ධයෙන්  මේ විෂය පථය තුළ ආණ්ඩුකාරවරයන්ගේ හා පළාත් පාලන කොමසාරිස් වරුන්ගේ බලය කොතරම්ද යන්න ‘පොතේ හැටියට විත්තර කිරීම’ පමණී.

මෙම පියවර මගින් ද, පලාත් පාලන ආයතනයක සභාපති/නගරාධිපති ඇතුළු තනතුරු සඳහා පත් කිරීම සිදු කිරීමටත්, විධිමත්ව පවත්වාගෙන යාමටත් නොහැකි වන්නේ නම්, බාධා සිදුකරන්නේ නම් පලාත් පාලන ආයතනය කොමසාරිස් පාලනයට යටත් කළ හැකිය.  

මාගේ පුද්ගලික අදහස නම් එය කිසි ලෙසකින් හෝ සිදු නොකල යුතු බව ය.  සිදුකරන්නේ නම් එය ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී බවය.

 ✒️ රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන්

Continue Reading

විශේෂාංග

නිලධාරීන් 86කට බෙල්ලට තොණ්ඩු වැටුන රාජ්‍ය ව්‍යවසාය

Published

on

By

කාලෙකට ඉස්සර, ග්‍රාමීය ආර්ථිකය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා අඩු ආදායම්ලාභී පවුල්වලට ‘වටු කුරැළු පැටවුන්’ ලබාදීමේ වැඩසටහනක් දකුණේ ක්‍රියාත්මක කරලා තිබුණා.  හැබැයි, හම්බන්තොට ට බෙදපු කිසිම වටු කුරුල්ලෙක් බිත්තර දාලා  නෑ ලූ.  ව්‍යාපෘතිය අසාර්ථකයි.

දැන් මේ ගැන දිස්ත්‍රික්කයේම රාජ්‍ය නිලධාරීන් (2015 විතර) ඉන්න රැස්වීමක දී කේක් කමින් කතා කරනවා. මේ රැස්වීමට පිට පලාතකින් ගිහින් හිටපු නිලධාරියෙක් අර වටු කරුළු කතාව කිව්ව පශු සම්පත් නිලධාරියාගෙන් අහනවා ‘මට වටු කුරුළු පැටව් දෙන්නෙක් දෙන්න බැරිද? ගෙදර හුරතලයට හදන්න’ කියලා.

හම්බන්තොටින් පැටව් දෙන්නා, දෙනියායට ගෙනල්ලා දවස් දෙකෙන් වටු කුරුල්ලෝ බිත්තර දාන්න පටන් ගන්නවා.

අර නිලධාරියා, මේ පණිවුඩය හම්බන්තොටට පශු නිලධාරීන්ට දීලා කියනවා ‘සමහරවිට බිත්තර දාන්නේ නැත්තේ දේශගුණය නිසා වෙන්න ඇති, තෙත් කලාපයට ගෙනල්ලා බලමු ද?’ කියලා.

පණිවුඩේ ලැබිලා වටු පැටව් එකතු කරන්න හොයනකොට, බිත්තර දාන්නේ නැති නිසා වැඩි හරියක් වටුවෝ මරාගෙන කාලා.  හැබැයි ඉතිරි ටික හිනිදුම, දෙනියාය පැත්තට ගෙනිච්ච පැටව් දැන් හොඳට බිත්තර දානවා!  

මේ කතාව මට කිව්වේ දකුණු පළාතේ හිටපු කාලේ, එහි සේවය කළ පශු වෛද්‍යවරයෙක්. අතීත කතාවක්.  

මේ දවස්වල විදේශයන්ගෙන් ගෙනාපු කිරිඑළදෙන්නු ගැන ප්‍රශ්නයක් යනවා නේ. ජනාධිපතිවරු 3, අමාත්‍යවරු  8 (හැරිසන්, විජිතමුණි, රංජිත් මද්දුම බණ්ඩාර, මහින්ද යාපා, චමල් රාජපක්ෂ, මහින්දානන්ද, අමරවීර) ක්, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරු 15 (රේණුකා, ජයන්ත විජේරත්න, මායාදුන්න, රුවන්චන්ද්‍ර, රත්නායක, නීල් හපුහීන්න, සුමේධ පෙරේරා, රෝහණ පුෂ්පකුමාර, මහාචාර්ය උජිත් ජයසිංහ, ගුණදාස සමරසිංහ, ජනක ධර්මකීර්ති, නිශාන්ත වික්‍රමසිංහ, ඩී.පී. වික්‍රමාරච්චි)  ක්, අතිරේක ලේකම්වරු 10 (පතිරත්න, නිහාල් වෙදසිංහ, ගීතා රාජපක්ෂ, බණ්ඩාරලතා, සී.එන්. ගමගේ, සමරනායක, නිහාල් ජයවීර, අමරසිංහ, පී.එස්. ප්‍රනාන්දු)  ක්, ‘පැමිණිල්ලේ විත්තිකරුවන්’ බවට පත්වෙලා.  අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම සහ පොලිසියේ මුල්‍ය අපරාධ විමර්ශව ඒකකය (FCID) විසින් මේ ගැන විමර්ශන දෙකක් (හෝ එයට වැඩි ගණනක්) පවත්වනවා.

ලංකා රජය විසින් ගෙවනු ලැබූ අත්තිකාරම් මුදල ඔස්ට්‍රෙිලියාවේ තිබේ. පුද්ගලික අංශය විසින් අත්තිකාරම් මුදලක් ගෙවා, එහි සැපයුම (හරක්) රටට නොලුබුණු විට සිදු කරන්නේ බේරුම්කරණ ක්‍රියාවලියකින් එම ප්‍රශ්නය විසදාගැනීමයි.   නමුත්, අද දක්වාම බේරුම්කරණ ක්‍රියාවලියක් සිදු නොකර රාජ්‍ය නිලධාරීන් 86 ක් ගැන විමර්ශණයක් සිදු වෙනවා.  ලංකා රජය හා ඕස්ට්‍රෙිලියන් රජය අතර සිදුවූ මුදල් හුවමාරුව රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මැදිහත්වීමකින් නැවත රටට ලබාගත හැකියි. නිලධාරීන් එය සිදු නොකර, හිටපු දේශපාලනඥයින්, නිලධාරීන් මඩවනවා.

ඔය හයිබ්‍රිඩ් වැස්සියෝ පුද්ගලික අංශයේ ගොවිපලවල නියමිත ප්‍රමාණයට කිරි දෙනවා.  අබේවෙල විතරක් නෙවෙයි, හොඳට ප්‍රමිතියක් සහිතව කන්න බොන්න දෙන තැන්වල කැප්පෙටිපොල, හපුතලේ හොඳට කිරි දෙනවා. ලාභ ලබනවා. රාජ්‍ය අංශයේ දී පාඩු ලබනවා.  

ආණ්ඩුවට ව්‍යාපාර කරන්න බැරි ඇයි කියලා ගොඩාක් දෙනෙකුට තියෙන ප්‍රශ්නයට උත්තරය මෙතන තියෙනවා.

ආණ්ඩුවේ ආයතන කරන සත්ව නිෂ්පාදන ව්‍යාපාර වලින් මිරිදිය මත්ස්‍ය පැටවුන් අභිජනනය ඉතාමත් සාර්ථක වුණා. එයින්, මිනිස්සුන්ගේ ආදායම විතරක් නෙවෙයි, මිනිස්සුන්ගේ‍ පෝෂණ අවශ්‍යතාවයත් පිරිමැහුණා. ආණ්ඩුවේ අලුත් ප්‍රසම්පාදන හා ටෙන්ඩර් ප්‍රවේශය නිසා පලාත් කිහිපයකම ‘මිරිදිය මත්ස්‍ය’ ව්‍යාපෘති පවත්වාගෙන යන්න බැරි තැනකට පත්වෙමින් තියෙනවා.

රජයට පාඩුවක් වෙන්නෙත් නැතුව, විගණකාධිපති ගේ නිර්ණායක අනුව කටයුතු කරමින්, කෝප් කමිටුවේ ආධුනික ප්‍රශ්න කිරීම්වලිනුත් බේරිලා, ප්‍රධාන ගණන් දීමේ නිලධාරියා වන රේඛීය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්ගේ නිර්ණායක අනුව, අමාත්‍යවරයාගේ ඡන්ද කොට්ඨාශයේ උදවියටත් සෙතක් වෙන විදිහට බැරිනම් මාධ්‍ය ප්‍රචාරයක් හෝ ලැබෙන ආකාරයට, පුද්ගලික අංශයේ තරගකාරී ආයතන සමඟ අසමාන තරඟ බිමක බිස්නස් කරන එක ලේසි වැඩක් නෙවෙයි.  එහෙම වැඩ කරන්න පුළුවන් පිරිසකට දැන් රාජ්‍ය සේවයේ හොඳ ඉල්ලුමක් ඇති වෙලා තියෙනවා!

රාජ්‍ය සේවයේ ව්‍යාපාරවල වගකීම් දරන නිලධාරීන්ට තියෙන ලොකුම ප්‍රශ්නය තමයි, ‘ලොකුම හොරකම කරපු, වැටුප් දීමනා ලබන අය’ පැමිණිලිකරු වෙලා කිසිම ප්‍රතිලාභයක් නොලැබුණු රාජ්‍ය නිලධාරීන් රොත්තකටම නින්දා, අපහාස, උපහාස විදිමින් අතින් මුදල් වියදම් කරගෙන‍ පොලිසි උසාවි ගානේ ලගින්නට වීම.

විශේෂයෙන් ‘රාජ්‍ය ව්‍යවසාය රැක ගැනීම සිය ප්‍රතිපත්තිය විදිහට සලකන’ ආණ්ඩුවකට අද ‘තාක්ෂණික ඇගයීමක් කර ගැනීමේ, ටෙන්ඩර් එකක් අනුමත කර ගන්න බැරි තත්වයක් මතුවෙලා තියෙන්නේ මේ නිසයි.

‘රාජ්‍යයට ව්‍යාපාර කරන්න බැරි බව’ පෙන්වන හොඳම උදාහරණය වටු කුරුළු කතාව නෙවෙයි.  ‘රාජ්‍ය ව්‍යාපාරවලට මැදිහත්වන නිලධාරීන්ට අත්විය හැකි අවාසනාවන්ත සහ බිහිසුණු ඉරණම තමයි, ‘කිරි හරක්’ ඇණුවුම් කිරීම පිළිබඳ සිදුවන විමර්ශනය!

රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන්

Continue Reading
Advertisement

Trending

Copyright © 2023 Sri Lanka Mirror. All Rights Reserved