“A දිස්ත්‍රික්කයේ ජනතාවගේ එක ම තේරීම Y…” මේ මාගේ ජංගම දුරකතනය වෙත මහ මැතිවරණයට දින කිහිපයක් තිබියදී ලැබුණු කෙටි පණිවිඩයකි.

ඒ, මෙම කාල සීමාව තුළ මා වෙත ලැබුණු මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කටයුතු සම්බන්ධ කෙටි පණිවිඩ 40කට අධික සංඛ්‍යාවෙන් එකකි.

මැතිවරණ නිහඬ කාල සීමාව ඇරඹී ඇති හෙයින්, අදාළ අපේක්ෂකයන්ගේ තොරතුරු හෙළි නොකරන බව සලකන්න.

නමුත් එවැනි පණිවිඩයක් ලබා ගැනීම සඳහා මා කිසිදු අවස්ථාවක, කිසිදු පාර්ශවයකින් ඉල්ලීමක් කර නොමැත. එපමණක් නොව, එය මා පදිංචි දිස්ත්‍රික්කයට වඩා හාත් පසකින් ම වෙනස් දිස්ත්‍රික්කයකි.

කණගාටුවට කරුණ නම්, මහ මැතිවරණ නිහඬ කාල සීමාව ආරම්භ වූ නොවැ. 12 මධ්‍යම රාත්‍රී 12:00න් පසුව ද ඇතැම් අපේක්ෂකයින්ගේ කෙටි පණිවිඩ මා වෙත ලැබීම ය.

ඇතැම් පාර්ශව වෙත මෙම ලිපිය පළ වන මොහොත වන විටත් මෙම පණිවිඩ ලැබී තිබිණි.

මෙවැනි කෙටි පණිවිඩ මීට පෙර ද මෙම මහ මැතිවරණ සමයේ පමණක් නොව ඉකුත් ජනාධිපතිවරණ සමයේ ද අපේක්ෂකයින්ගේ නම්වලින් මා වෙත ලැබුණු හෙයින්, එය මා වෙත පමණක් ලැබෙන්නේ ද යන්න පිළිබඳව මම විමසා බැලීමි.

එහිදී අනාවරණය වූයේ, ඇතැම් පාර්ශ වෙත කෙටි පණිවිඩ පමණක් නොව විටෙක දේශපාලන පක්ෂවල ප්‍රචාරක තොරතුරු ඇතුළත් දුරකතන ඇමතුම් පවා ලැබී ඇති බව ය.

ඒ අනුව, මේ දක්වා වත්මන් පාලක පක්ෂය ඇතුළු පක්ෂ කිහිපයකින් ම මේ දක්වා මා වෙත මාගේ අනුමැතියකින් තොරව කෙටි පණිවිඩ ලැබී තිබේ.

ප්‍රශ්නය මෙයයි. ඉල්ලීමක් නොකර, අපගේ අවසරයකින් ද තොරව එලෙස අප වෙත කෙටි පණිවිඩ හෝ දුරකතන ඇමතුම් ලැබෙන්නේ කෙසේ ද? යන්න ය. ඉන් අපගේ පෞද්ගලිකත්වයට තර්ජනයක් එල්ල නොවන්නේ ද? යන්න ය.

කලක් තිස්සේ සිත තුළ කැකෑරෙමින් තිබුණු මෙම ගැටලුවට පිළිතුරු සෙවීම ඇරඹුණේ එලෙසිනි.

කණගාටුවට කරුණ නම්, මහ මැතිවරණ නිහඬ කාල සීමාව ආරම්භ වූ නොවැ. 12 මධ්‍යම රාත්‍රී 12:00න් පසුව ද ඇතැම් අපේක්ෂකයින්ගේ කෙටි පණිවිඩ මා වෙත ලැබීම ය

පළමු පියවර: දුරකතන සන්නිවේදන සමාගම ඇමතීම

පළමු පියවර ලෙස මම පාරිභෝගික සේවා මධ්‍යස්ථානය සම්බන්ධ කර ගැනීම සඳහා අදාළ දුරකතන සමාගම විසින් සපයනු ලැබ ඇති දුරකතන අංකය ඔස්සේ සාමාන්‍ය පාරිභෝගිකයෙකු ලෙස එහි නියෝජිතයෙකු සම්බන්ධ කර ගැනීමට සමත්වීමි.

ඇය වෙත මාගේ ප්‍රශ්නය යොමු කළේ, මෙම ගැටලුවට පැහැදිලි පිළිතුරක් ලබා ගැනීමේ අපේක්ෂාවෙනි.

“කොහොම ද මට සබ්ස්ක්‍රයිබ් (subscribe) නොකර ඡන්ද කැම්පේන් කරන අපේක්ෂකයන්ගේ SMS එන්නේ?,” මම විමසීමි.

ඊට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ඇය ලබා දුන්නේ මෙවන් පිළිතුරකි.

“යම් කිසි ප්‍රදේශයකින්, තෝරාගන්න ඩීටේල්ස්, ඉලෙක්ෂන් යන කට්ටියගේ ඩීටේල්ස් ගද්දි ෆෝන් නම්බර් එකත් ගන්නවා,” ඇය පැවසුවා ය.

“මට පැහැදිලි නැහැ?,” මම පෙරලා ප්‍රශ්න කළෙමි.

• දුරකතන සමාගම් ඔබේ පැරණි දුරකතන අංක යළි නිකුත් කිරීම නිසා ඔබට විය හැකි හානි

“ඡන්දය දාන්න ඩීටේල්ස් ගන්න එනවනේ. එතකොට සර්ගේ නම, NIC නම්බර් එක, දුරකතන අංකය, ගෙදර කී දෙනෙක් ඉන්නවා ද, ඒ ඔක්කොම ගද්දි, එතනින් ඒ ප්‍රදේශයකින් තෝරගෙන, ඒ නම්බර්ස් ටික අරගෙන තමයි සර් සර්ලට ඒ සර්විස් එක ලබා දෙන්නේ,” ඇය තරමක් පැහැදිලි පිළිතුරක් ලබා දුන්නා ය.

නමුත් මා ඇය වෙත පිළිතුරු දෙමින් සඳහන් කළේ, එය සේවාවක් නොවන බව ය.

“ඔයාලගේ පැත්තෙන් [ආයතනය මගින්] එහෙම ගිහිල්ලා නැද්ද? මම නැවතත් ප්‍රශ්න කළෙමි. ඊට පෙරලා පිළිතුරු දෙමින් ඇය අවධාරණය කළේ, තම ආයතනය කිසි විටෙකත් පාරිභෝගිකයින්ගේ පෞද්ගලික තොරතුරු එලෙස තවත් පාර්ශවයක් වෙත නොදෙන බව ය.

එලෙස පණිවිඩ ලැබීම “කරදරයක් නම්” ඒවා ලැබීම නතර කිරීමට අවශ්‍ය උපදෙස් අනතුරුව ඇය මා වෙත ලබා දුන්නා ය.

මීට අදාළ පැමිණිල්ලක් ලඝු කර ගැනීමෙන් අනතුරුව එම දුරකතන සංවාදය අවසන් විය.

“කොහොම ද මට සබ්ස්ක්‍රයිබ් නොකර ඡන්ද කැම්පේන් කරන අපේක්ෂකයන්ගේ SMS එන්නේ?,” මම විමසීමි.

දෙවන පියවර: ‘ඩේටා බ්‍රෝකර්වරයෙකු’ සොයා යාම

‘ඩේටා බ්‍රෝකර්’ යන වචනය ඇතැම් විට ඔබට එතරම් හුරුපුරුදු නැතිවා විය හැකි ය. එය පිළිබඳව මා ද යම් අවබෝධයක් ඇති කර ගත්තේ මෙම ලිපිය සඳහා අවශ්‍ය තොරතුරු ගවේෂණ කටයුත්තේ නියැලෙද්දී ය.

මා අවබෝධ කර ගත් ලෙස ‘ඩේටා බ්‍රෝකර්’ කෙනෙකු යනු, අපගේ දුරකතන අංක ඇතුළත් ‘දත්ත පද්ධතියක්’ ඇති සහ ඒවා යම් මිලකට තවත් පාර්ශවයක් වෙත අලෙවි කරන නියෝජිතයෙකි.

එක් එක් පාර්ශවවල අවශ්‍යතාව අනුව ඔවුන්ට එක් එක් දිස්ත්‍රික්කවලට අදාළ දුරකතන අංක ලබා දීමේ හැකියාව පවතී.

ඒ අනුව, දෙවන පියවර වශයෙන් ‘ඩේටා බ්‍රෝකර්වරයෙකු’ සොයා යාම ඇරඹිණි.

“හෙලෝ… [අදාළ පුද්ගලයාගේ නම]…” මම මෙරට දුරකතන සන්නිවේදන සේවා සපයන සමාගමක පුද්ගලයෙකු ඇමතීමි. ඒ, මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කටයුත්තක් කර ගැනීමට අවශ්‍ය පුද්ගලයෙකු ලෙසිනි.

“ගුඩ් ආෆ්ටර්නූන්!” ඔහු මට ආචාර කළේ ය.

“ඔයා [ආයතනයේ නම] නේද?, මම [මගේ නම] කියලා කෙනෙක් කතා කරන්නේ.” මම විමසීමි.

ඔහු එය සනාථ කරමින් මා වෙත පිළිතුරු දුන්නේ ය.

අනතුරුව මම ඍජුව ඔහුගෙන් මට අවශ්‍ය වූ කාරණය පිළිබඳව විමසීමි.

“මට දැනගන්න පුළුවන් ද Bulk SMS යවන එක කොහොම ද කෙරෙන්නේ කියලා දැනගන්න?”

ඔහු ඊට ප්‍රතිචාර දක්වමින් මාගෙන් විමසුවේ, මෙය මැතිවරණය සම්බන්ධ කටයුත්තක් බව ද යන්න ය. ඒ සඳහා පිළිතුරු දුන් පසු ඔහු මා සතුව ‘ඩේටා බේස්’ එකක් තිබේදැයි ප්‍රශ්න කළේ ය.

• ඔබේ හිතුමනාපයට දුරකතන සංවාදයක් පටිගත කළ හැකි ද?

මම ඔහුට පැහැදිලි කළේ, මේ පිළිබඳව එතරම් අවබෝධයක් මා සතුව නොමැති බවත් එය සිදු කරන ආකාරය පිළිබඳව යම් පැහැදිලි කිරීමක් කරන ලෙසත් ය.

“ඩේටා බේස් එකක් තියෙනවා නම්, ඔයාට ගේට් වේ එකක් [ආයතනයේ නම] ඔයාට දෙන්න පුළුවන්. එහෙම නැත්නම් අපිත් එක්ක ඉන්න පාට්නර් කෙනෙක් එක්ක තමයි කැම්පේන් එක කරන්න වෙන්නේ. [ආයතනයේ නම] එකෙන් ටාගට් කරලා කරන්නේ නැහැ.”

අවශ්‍ය නම් එවැනි නියෝජිතවරයෙකු මා වෙත සම්බන්ධ කර දීමේ හැකියාව ඇති බව ඔහු පැවසීය. අනතුරුව මෙහි කිසියම් නෛතිකමය ගැටලුවක් ඇතිදැයි මම ඔහුගෙන් විමසීමි. ඊට පිළිතුරු දෙමින් ඔහු සඳහන් කළේ, “එහෙම ගැටලුවක් නැහැ. මේ ටිකේ යනවනේ ගොඩක් ඒවා.”

ඔහු මා වෙත නියෝජිතවරයකුගේ දුරකතන අංකයක් ලබා දුන් අතර, ඒ වන විටත් අපගේ කණ්ඩායමේ සෙසු මාධ්‍යවේදීන්ගේ ද උත්සහයෙන් මා වෙත තවත් නියෝජිතවරුන් දෙදෙනෙකුගේ දුරකතන අංක ලැබී තිබිණි.

“[ආයතනයේ නම] එකෙන් දුන්නේ කියලා ඔයා කතා කරන්නකෝ, මම නම්බර් එකක් එවන්නම්,” එම සංවාදය එලෙස අවසන් විය.

තෙවන පියවර: ‘අපි ගාව තියෙනවා මිලියන දෙකක් විතර නම්බර්ස්’

මම යළිත් මැතිවරණ ප්‍රචාරණ කටයුත්තක් කර ගැනීමට අවශ්‍ය පුද්ගලයෙකු ලෙස ඔවුන් තිදෙනා අතරින් එක් ‘ඩේටා බ්‍රෝකර්’ කෙනෙකු ඇමතීමි.

එහිදී ඔහු මා පිළිබඳව යම් තොරතුරු කිහිපයක් විමසා, මා ප්‍රශ්න කළ පරිදි SMS ප්‍රචාරණ කටයුත්තට අදාළ තොරතුරු පැවසීම ආරම්භ කළේ ය.

“මාස්ක් එකත් එක්ක ද යවන්න ඕනේ?,” ඔහු ප්‍රශ්න කළේ ය.

ඒ පිළිබඳව වැඩිදුරටත් අවබෝධ කර ගැනීම සඳහා මම ඔහුගෙන් “මාස්ක් එකක් කියන්නේ? කවරක් ද යනුවෙන් පෙරලා ප්‍රශ්න කළෙමි.

ඊට පිළිතුරු දෙමින් ඔහු පැහැදිලි කළේ, යම් අයෙකුට යම් නමකින් කෙටි පණිවිඩයක් යැවීමට අවශ්‍ය නම්, ඔහු හෝ ඇය එම පණිවිඩය යැවීමට භාවිත කරන නම “මාස්ක්” එක බව ය.

උදාහරණයක් ලෙස, යම් අයෙකුට X යන නමින් කෙටි පණිවිඩයක් යැවීමට අවශ්‍ය නම්, අදාළ නම, නැතිනම් X යනු ‘මාස්ක්’ එක ලෙස හැඳින්වේ.

ඔහු පෙන්වා දුන්නේ, එය සකස් කර ගැනීම සඳහා රු. 3,000ක පමණ සැකසුම් ගාස්තුවක් අය කෙරෙන බව ත්, ඒ සඳහා ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවේ අවසරය ලබා ගත යුතු බව ත් ය. එසේ නොමැති නම් ‘ජෙනරල් මාස්ක්’ එකක් යටතේ පණිවිඩය යැවිය හැකි ඔහු පැවසීය.

ඔහු එසේ පැවසුවා ද මා මේ පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවෙන් විමසීමක් කළ අතර එහිදී ඔවුන් සඳහන් කළේ, අදාළ ‘මාස්ක්’ එක ලබා ගත යුත්තේ, “ජංගම දුරකතන ක්‍රියාකරුවන්ගෙන්” බව ය.

“මාස්ක් එක ගන්න ඕනේ ඔපරේටර්ගෙන්. විදුලි සංදේශ සේවාවක් සැපයීම සම්බන්ධයෙන් අපි එහෙම ඍජුව සම්බන්ධ වීමක් වෙන්නේ නැහැ. කිසියම් ම වූ විදුලි සංදේශන සේවාවක් අපි ඍජුව සපයන්නේ නැහැ,” මා සමග අදහස් දැක්වූ ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවේ ඉහළ නිලධාරියා අවධාරණයෙන් යුතුව පැවසීය.

උදාහරණයක් ලෙස, යම් අයෙකුට X යන නමින් කෙටි පණිවිඩයක් යැවීමට අවශ්‍ය නම්, අදාළ නම, නැතිනම් X යනු ‘මාස්ක්’ එක ලෙස හැඳින්වේ.

‘ඩේටා බ්‍රෝකර්’ සමග සංවාදය තවදුරටත්…

මා සමග සංවාදයේ නිරතව සිටි ‘ඩේටා බ්‍රෝකර්’ ඔහු සතුව ඇති දුරකතන අංක පිළිබඳව පැහැදිලි කරමින් මෙසේ පැවසීය.

“අපි ගාව දිස්ත්‍රික්ක අනුව ෆිල්ටර් කරපු ලිස්ට් එකක් තියෙනවා. ගාල්ලේ ලක්ෂ 6.5ක වගේ බේස් එකක් ඉන්නවා. මාස්ක් එක වන් ටයිම්. අපිට [රුපියල්] 1.25කට වගේ යවලා දෙන්න පුළුවන් [එක පණිවිඩයක්]. ටැක්ස් හැම දෙයක් එක්ක ම.”

ඔහු පෙන්වා දුන්නේ, දුරකතන අංක මිලියන 2ක් පමණ තිබුණ ද, නිවැරදි ඒවාට පමණක් අදාළ කෙටි පණිවිඩ යවන බව ය.

“අපි ගාව තියෙනවා මිලියන් 2ක් විතර නම්බර්ස්. ඒවා ෆිල්ටර් කරලා, කරලා, ඇකියුරේට් ඒවාට විතරයි අපි යවන්නේ. මිලියන් 2ක් තිබ්බට එක ඔයාලට දෙන්නේ නැහැ. කොළඹ ලක්ෂ 7.40ක් වගේ තමයි තියෙන්නේ. අර රේට් එකට ම තමයි දෙන්නේ,” ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.

දිවයිනේ ඕනෑ ම දිස්ත්‍රික්කයකට අදාළ දුරකතන අංක එලෙස තමන් සතුව පවතින බව ඔහු ම හා සඳහන් කළේ ය.

ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවට අනුව 2024 තුන්වන කාර්තුව වන විට මෙරට ලියාපදිංචි ජංගම දුරකතන ග්‍රාහකයින් ගණන 27,509,473කි.

සෙලියුලර් දුරකතන Voice Call සඳහා ලියාපදිංචි වූ සංඛ්‍යාව

(2020 – 2024 III කාර්තුව)

මූලාශ්‍රය: ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාව • සටහන: මොබයිල් ඩේටා සඳහා ලියාපදිංචිවීම්වල දත්ත ඇතුළත් කර නැත

අදාළ දුරකතන අංකවල හිමිකරුවන් සිටින ප්‍රදේශය තහවුරු කර ගන්නේ, “ට්‍රාන්ස්පෝට් යූස් කළා ම, සුපර් මාකට් ගිහිල්ලා ඒවාට යූස් කළා ම,” බව අදාළ ‘බ්‍රෝකර්වරයා’ සඳහන් කළේ ය. එමෙන් ම අදාළ තොරතුරු, ජංගම දුරකතන ක්‍රියාකරුවන් ලබා නොදෙන බව ත් එවැනි දත්ත භාවිත කිරීමේ නෛතික ගැටලුවක් නොමැති බව ත් ඔහු පැවසීය.

ඔහු වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේ, තමන් “සමාගමක්” ලෙස මෙම කටයුතු සිදු කරන බව ය.

මීට පෙර සඳහන් කළ ‘ඩේටා බ්‍රෝකර්වරුන්’ තිදෙනා අතරින් මෙවැනි ම ආකාරයට කෙටි පණිවිඩ හරහා ප්‍රචාරණ කටයුතු කරන තවත් ‘බ්‍රෝකර්වරයෙකු” සම්බන්ධ කර ගැනීමට මට හැකි විය. ඒ තවත් මාධ්‍යවේදියෙකුගේ උපකාරයෙනි.

දුරකතනය ඔස්සේ ඔහු සමග ද කෙටි සංවාදයක නිරත වූ අතර එහිදී අනාවරණය වූයේ ඔහු සතුව කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ පමණක් දුරකතන අංක මිලියන 2ක් පමණ අඩංගු දත්ත පද්ධතියක් පවතින බව ය. අවශ්‍ය ඕනෑ ම දිස්ත්‍රික්කයක සිටින ජනතාව වෙත ඒ ඔස්සේ අපට අවශ්‍ය පණිවිඩය යැවිය හැකි බව ඔහු පැවසීය.

ඔහු සඳහන් කළේ, එක් කෙටි පණිවිඩයක් සඳහා සත 55ක මුදලකට ප්‍රචාරණ කටයුත්ත සිදු කර දිය හැකි බව ත් ඒ අනුව, කොළඹ දිස්ත්‍රික්කය සඳහා රුපියල් මිලියනයකට අධික මුදලක් වැය වන බව ත් ය.

කෙසේ වෙතත්, අදාළ අංක ඇතුළත් දත්ත ලැයිස්තුව අප වෙත ලබා නොදෙන බව ත්, කෙටි පණිවිඩ යැවූ පසු ඒ පිළිබඳව වාර්තාවක් ලබා දෙන බව ත් ඔහු සඳහන් කළේ ය.

මෙම ‘බ්‍රෝකර්වරයා’ ද පැවසුවේ, නමක් සඳහන් කර කෙටි පණිවිඩයක් යැවීම සඳහා ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවේ අවසරය ලබා ගත යුතු බව ය.

නමුත් එම ප්‍රකශය ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශන නියාම කොමිෂන් සභාව ප්‍රතික්ෂේප කළේ ය.

දුරකතන අංක එළියට යන්නේ කොහොම ද? බරපතළකම මොකක් ද?

මේ දක්වා මෙහි සංවාදයට ලක් වුණු, ‘ඩේටා බ්‍රෝකර්’ යන යෙදුම මා වෙත හඳුන්වා දෙනු ලැබුවේ, සමාජ මාධ්‍ය පර්යේෂකයෙකු මෙන් ම, ඩිජිටල් ආරක්ෂාව පිළිබඳව ද අත්දැකීම් බහුල ආචාර්ය සංජන හත්තොටුව විසිනි.

ඒ, මා ඔහු සමග මෙම ගැටලුව පිළිබඳව සිදු කළ දීර්ඝ සාකච්ඡාවක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ය. ඉකුත් ජනාධිපතිවරණය පැවති සමයේ මා ඔහු සමග සිදුකළ කතාබහකදී ද ඔහු මෙම ගැටලුව පිළිබඳව ප්‍රථම වරට ඉස්මතු කළේ ය.

• සමාජ මාධ්‍යවලට මැතිවරණවලදී ඔබේ මතයට බලපෑම් කළ හැකි ද?

ආචාර්ය සංජන හත්තොටුව පෙන්වා දුන්නේ, පාරිභෝගිකයින්ගේ අනුමැතියකින් තොරව මුල් වරට කෙටි පණිවිඩයක් ඔවුන් වෙත යවනු ලැබුවේ, හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින්, 2010 වසරේ නව වසරේදී බව ය.

යම් පක්ෂයකට අයත් පිරිසකට, අදාළ තොරතුරු අවශ්‍ය බව පැවසූ පිරිසකට, එවැනි පණිවිඩයක් ලබා දීම ගැටලුවක් නොවුණ ද එසේ නොවන, රටේ සියලු පුරවැසියන් වෙත එවැනි පණිවිඩයක් යැවීම ගැටලුවක් බව ඔහු අවධාරණය කළේ ය.

ඉකුත් ජනාධිපතිවරණය සමයේ හිටපු ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් යවන ලද කෙටි පණිවිඩ පදනම් කරගෙන ආචාර්යවරයා මේ බව පැවසීය.

ඒ පිළිබඳව ඔහු විසින් ‘ලින්ක්ඩ්ඉන්හි’ ලිපියක් ද පළ කරනු ලැබ ඇති අතර ඒ ඔස්සේ, “මේක හැමෝට ම යැවුවා ද? එහෙම නම් එක කොහොම ද යැවුවේ?” යන්න ප්‍රශ්න කළ බව ඔහු මා හා පැවසීය.

ඔහු පෙන්වා දුන්නේ මෙය, මේ වන විට පුරුද්දක් බවට පත්ව ඇති බව ය.

මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ මේ දක්වා පෞද්ගලිකත්වයට සිදුව ඇති “විශාලතම තර්ජනය” බව ත් ඒ පිළිබඳව දත්ත ආරක්ෂණ අධිකාරියට “හාවක් හූවක් නොමැති” බව ත් ආචාර්යවරයා අවධාරණය කළේ ය.

ගෝලීය වශයෙන් ද මෙය උග්‍ර ප්‍රශ්නයක් බවට පත්ව ඇති බව ත් මේ වන විට ‘ඩේටා බ්‍රෝකර් මාකට්’ නිර්මාණය වී ඇති බව ත් ඔහු පෙන්වා දුන්නේ ය.

• ඩිජිටල් උපාංග භාවිතයෙන් විරාමයක් ගැනීම තවදුරටත් සිදුකළ හැකි ද?

“ඩේටා බ්‍රෝකර්ස්ලා මේ නම්බර්ස් වගා කරනවා. අපි ඒකට ඉන්ග්ලිෂ්වලින් කියන්නේ ‘හාවස්ට්’ කරනවා කියලා. අපි දෙනවානේ දැන් නම්බර් එක. [ආහාර සහ වෙනත් බඩු බාහිරාදිය ගැනීමට ගිය පසු]. ඒ අයට නීතිමය රාමුවක් නැහැ. ඉතින් අපි දන්නේ නැහැ, කොහෙන් ද මේ නම්බර්ස් ලීක් වෙලා තියෙන්නේ කියලා. [දුරකතන සමගාමක නමක්] කියනවා අපි දීලා නැහැ කියලා. එතකොට මැජික්වලින් නෙමෙයි නේ මේ, ඩේටා බ්‍රෝකර්ස්ලා මේ නම්බර්ස් හොයා ගන්නේ. එතකොට අපිට උපකල්පනය කරන්න පුළුවන් ඔය නම්බර්ස් ටික ගන්නේ අපි දුන්න තැන්වලින් කියලා.”

එලෙස ලබා ගන්නා අපගේ දුරකතන අංක “කවුද? කොහේ ද? තියෙන්නේ කියලා [අපිට] කිසි ම ඉඟියක් නැහැ. මොනවට පාවිච්චි කරනවා ද කියලවත් අපි දන්නේ නැහැ,” ආචාර්ය සංජන හත්තොටුව තවදුරටත් පැවසීය.

ඔහු පෙන්වා දුන්නේ, මෙම වසරේ ශ්‍රී ලංකාව තුළ සයිබර් අපරාධ අතිශයින් ඉහළ ගොස් ඇති බව ය. මෙලෙස විවිධ පාර්ශව වෙත අපගේ දුරකතන අංක පත්වීම සයිබර් අපරාධකරුවන්ට අතිශය වැදගත් වන බව ද සඳහන් කළේ ය.

“එතකොට අපේ නම්බර් එක අපේ ඩිජිටල් ජීවිතයට විතරක් නෙවෙයි, අපේ ඇත්ත ජීවිතයටත් බලපාලා තියෙන්නේ. නම්බර් එක ගියා කියන්නේ ඒක සෑහෙන ප්‍රශ්නයක් වෙන්න පුළුවන්. මේ SMS එවන එක ඉඟියක් දෙනවා, ඩේටා බ්‍රෝකර්ස්ලාට කොච්චර බලයක් තියෙනවා ද කියලා,” ඔහු පැවසීය.

මේ සම්බන්ධව මේ වන විට ක්‍රියාත්මක වන නිශ්චිත නීතිමය රාමුවක් නොමැති වීම හේතුවෙන් පාරිභෝගිකයින් “අසරණභාවයට” පත්ව ඇති බව ආචාර්යවරයා අවධාරණය කළේ ය.

මා විසින් ඉල්ලුම් කරනු ලැබ නැති සේවාවක් අක්‍රිය කිරීම සඳහා මා වෙත දුරකතන සමගාම් උපදෙස් ලබා දීම පිළිබඳව මම ඔහුගෙන් විමසීමි.

“අන්තර්ජාතිකව පෞද්ගලිකත්වයේ මූලධර්මයක් තමයි යම් කිසි දෙයක් ඔප්ට් ඉන් (opt in) වෙන්න ඕනේ. ඔප්ට් අවුට් (opt out) නෙවෙයි. ඔප්ට් අවුට් ප්‍රිවසි (opt out privacy) ගොඩක් රටවල් ප්‍රතික්ෂේප කරලා තියෙනවා. එතකොට ලංකාවේ එන ගොඩක් SMS ඔප්ට් අවුට්. සමහර වෙලාවට ඔප්ට් අවුට් (opt out) එක වැඩ කරන්නෙත් නැහැ. සෙන්ට්‍රල් ඔප්ට් අවුට් (central opt out) එකකුත් නැහැනේ, ” ඔහු පෙන්වා දුන්නේ ය.

‘[පෞද්ගලික දත්ත ආරක්ෂාව පනතේ] කෙටි පණිවිඩ ගැන කියන කොටස තාම බලාත්මක වෙලා නැහැ…’ – දත්ත ආරක්ෂණ අධිකාරිය

ශ්‍රී ලංකාව තුළ පෞද්ගලික දත්තවල ආරක්ෂාව සඳහා අවශ්‍ය නීතිමය බලය ලබා දී ඇත්තේ 2022 අංක 9 දරන පෞද්ගලික දත්ත ආරක්ෂණ පනත මගිනි.

නමුත් මේ දක්වා එහි ක්‍රියාත්මක වී ඇත්තේ, කොටස් කිහිපයක් පමණි. එහි IV කොටස හැර සෙසු කොටස් සියල්ල 2025 වසරේදී බලාත්මක වේ.

ඒ, මෙසේ ය.

2023 ජූලි මස 21 වන සිකුරාදා නිකුත් කරන ලද අංක 2341/59 අතිවිශේෂ ගැසට් පත්‍රය අනුව, මෙම පනතේ V වන කොටස 2023 වසරේ ජූලි 17 වන දා සිට ක්‍රියාත්මක වූ අතර එහි VI, VIII, IX සහ X යන කොටස් එම වසරේ ම දෙසැම්බර් 1 වන දා සිට ක්‍රියාත්මක වූයේ, 2024 ජනවාරි මස 8 වන සඳුදා නිකුත් කළ අංක 2366/08 අතිවිශේෂ ගැසට් පත්‍රයට අනුව ය.

එම අතිවිශේෂ ගැසට් පත්‍රයට ම අනුව, එහි I, II, III සහ VII යන කොටස් 2025 මාර්තු 18 වන දා ක්‍රියාත්මක වීමට නියමිත ය.

නමුත් “ආයාචිත පණිවුඩ පතුරුවා හැරීම සඳහා පෞද්ගලික දත්ත භාවිත කිරීම” පිළිබඳව නීති රෙගුලාසි ඇතුළත් පනතේ IV කොටස ක්‍රියාත්මක වන දිනයක් මෙතෙක් සඳහන් කර නොමැත.

ආචාර්ය සංජන හත්තොටුව සමග සිදු කළ සංවාදයේදී දත්ත ආරක්ෂණ අධිකාරිය වෙත චෝදනා එල්ල වූ බැවින් සහ මෙරට මහ ජනතාවගේ පෞද්ගලික දත්ත ආරක්ෂාව පිළිබඳව ඇති එක ම ආයතනය දත්ත ආරක්ෂණ අධිකාරිය බැවින්, මා ඊළඟ පියවර ලෙස එහි වැඩබලන අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් වරුණ ශ්‍රී ධනපාල දුරකතනය ඔස්සේ සම්බන්ධ කර ගත්තේ ය.

• දරුවන් රූප තිර ඉදිරියේ සිටීමට සුදුසු කාලසීමාවන් මොනවා ද?

එහිදී මා යොමු කළ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු දෙමින් ඔහු සඳහන් කළේ, කෙටි පණිවිඩ සම්බන්ධයෙන් පෞද්ගලික දත්ත ආරක්ෂණ පනතේ සඳහන් කොටස, එනම්, “ආයාචිත පණිවුඩ පතුරුවා හැරීම සඳහා පෞද්ගලික දත්ත භාවිත කිරීම” යන කොටස මෙතෙක් බලාත්මක කර නොමැති බව ය.

යම් පරිශීලකයෙකුගේ පෞද්ගලික දත්ත හෙළිදරව් වීමක් සිදු වුවහොත්, ඒ පිළිබඳව පැමිණිලි කිරීමට ඉදිරියේදී පද්ධතියක් හඳුන්වා දීමට පියවර ගන්නා බව ඔහු පැවසීය.

ඒ අනුව, ආචාර්ය සංජන හත්තොටුවගේ ප්‍රකාශය සනාථ කරමින් පැහැදිලි වූයේ, තම දත්ත ආරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් යම් පුරවැසියෙකුට පැමිණිලි කිරීමට මේ දක්වා නිශ්චිත නීතිමය රාමුවක් ශ්‍රී ලංකාව තුළ නොමැති බව ය.

කෙසේ වෙතත්, ඊට අදාළ කටයුතු මේ වන විට ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතින බව දත්ත ආරක්ෂණ අධිකාරියේ වැඩබලන අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් වරුණ ශ්‍රී ධනපාල, මා හා වැඩිදුරටත් පැවසීය.

“ආයාචිත පණිවුඩ පතුරුවා හැරීම සඳහා පෞද්ගලික දත්ත භාවිත කිරීම” පිළිබඳව නීති රෙගුලාසි ඇතුළත් පනතේ IV කොටස ක්‍රියාත්මක වන දිනයක් මෙතෙක් සඳහන් කර නොමැත

විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවේ ප්‍රතිචාරය

පාරිභෝගිකයින්ගේ අනුමැතියකින් තොරව මෙලෙස කෙටි පණිවිඩ හෝ දුරකතන ඇමතුම් ලැබීම වැළැක්වීමට පියවර ගෙන තිබේ ද? නැතහොත පියවර ගන්නේ ද? යන්න සම්බන්ධයෙන්, මේ දක්වා සොයා ගත් තොරතුරු ද ඉදිරිපත් කර මම ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් සභාවෙන් විමසීමක් කළෙමි.

එහිදී එහි උසස් නිලධාරියෙකු පැවසුවේ, ක්‍රියාකරු ප්‍රවර්ධන පණිවිඩ සඳහා ක්‍රියාකරු ස්වයං පාලන ප්‍රතිපත්තියක් (Operator Self- Governance Policy for Operator Promotional Messages) මීට වසර 5කට පෙර, එනම් 2018 වසරේදී හඳුන්වා දුන් බව ය.

කෙසේ වෙතත්, මේ වනවිට එහි පවතින අඩුපාඩු හඳුනාගෙන ඇති බව ත් කොමිෂන් සභාව “විදුලි සංදේශන පනතේ අංක 43 වගන්තිය යටතේ එය නීතියක් ලෙසට ගැසට් කිරීමට කටයුතු සිදු කරමින් පවතින බව ත්” අදාළ නිලධාරියා පැවසීය.

• ඉන්ටර්නෙට් භාවිතයේදී ඔබේ දරුවා ආරක්ෂා කර ගැනීමට ඇති මෙවලම් ගැන ඔබ දන්නවා ද?

ඒ අනුව, මම ‘ක්‍රියාකරු ප්‍රවර්ධන පණිවිඩ සඳහා ක්‍රියාකරු ස්වයං පාලන ප්‍රතිපත්තිය’ පරිශීලනය කර බැලුවෙමි.

බාහිර පාර්ශව විසින් ජනනය කරන ලද ප්‍රවර්ධන පණිවිඩ (Promotional Messages generated by External Parties) යටතේ දෙවන වගන්තියේ ඉංග්‍රීසි බසින් මෙලෙස සඳහන් විය.

“Each such client shall warrant to Operator that all messages transmitted would be with the consent of sub-set of subscribers registered with the said client.”

එහි දළ සිංහල අදහස නම්, ‘තමන් විසින් යවනු ලබන පණිවිඩ තමන් සමග ලියාපදිංචි වී සිටින ග්‍රාහකයින්ගෙන් අදාළ පණිවිඩය ලබා ගැනීමට කැමැත්ත පළ කර ඇති ග්‍රාහකයින් වෙත පමණක් යැවීමට සෑම සේවාදායකයා ම [දුරකතන] ක්‍රියාකරු වෙත සහතික විය යුතු යි’ යන්න ය.

කෙසේ වෙතත්, මේ දක්වා ගත වුණු කාලය තුළ බොහෝ පාර්ශව ශ්‍රී ලංකා විදුලි සංදේශ නියාමන කොමිෂන් විසින් නිකුත් කරනු ලැබ ඇති ‘ක්‍රියාකරු ස්වයං පාලන ප්‍රතිපත්තිය’ අනුව කටයුතු කරන බවක් නිරීක්ෂණය නොවීම කම්පනයට පත්කරවනසුලු කාරණයකි.

මා සොයා ගත් දෑ පිළිබඳව මෙලෙස ම කෙටි පණිවිඩ සහ දුරකතන පණිවිඩ ලද පාරිභෝගිකයෙකු සමග අදහස් හුවමාරු කර ගත්තේ, මෙහි ඇති බැරෑරුම්කම පිළිබඳව ඇයගේ ද අදහස් දැනගැනීමේ අදහසිනි.

ඊට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ඇය පැවසුවේ, “අපේ අංක අපේ අවසරයක් නැතිව අරගෙන, ඒවා විකුණන එක ජාවාරමක් කියලා හිතෙන්නේ. මොකද අපිට මේකෙන් සල්ලි ලැබෙන්නේ නැහැනේ. අනික ඒක අපිට තර්ජනයක්,” යනුවෙනි.

(බීබීසී සිංහල)