විශේෂාංග
සංගීත් නිපුන් සනත් දැයෙන් සමුගනියි (ඡායා)
ශ්‍රී ලාංකේය සංගීත ක්ෂේත්‍රයේ අග්‍රගණ්‍ය සංගීතඥයෙකු වන, සම්මානිත මහාචාර්ය සංගීත් නිපුන් සනත් නන්දසිරි මහතාගේ දේහය පිළිබඳ අවසන් කටයුතු ඊයේ (01) පස්වරු 3.00 ට බොරැල්ල සුසාන භූමියෙදී රාජ්‍ය ගෞරව සහිතව සිදු කෙරුණි.
ඒ මහතා පසුගිය අඟහරුවාදා (මාර්තු 28) දිවි සැරිය නිමා කරන විට 81 වන වියේ පසු විය.
කොළඹ සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයයේ කුලපති ලෙස ද කටයුතු නන්දසිරි මහතා මෙරට සුභාවිත සංගීතයට පණ පෙවූවකු සේ සැලැකේ.
ඔහුව විචාරකයින් විසින් හඳුන්වනු ලබන්නේ, ශ්‍රී ලාංකේය සංගීත ක්ෂේත්‍රයේ “වාග්ගේයකරුවෙකු” ලෙස ය.
සංගීතඥයෙකු, ගායන ශිල්පියෙකු, සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයෙකු හා ගී පද රචකයෙකු ලෙස ඔහු මෙරට රසික හදවත් දිනූ කලාකරුවෙකි.
පෞද්ගලික තොරතුරු
1942 වසරේ පෙබරවාරි 15 වන දා ගොතටුවේ දී උපන් සනත් නන්දසිරි, ගොතටුව මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයයෙන් සහ සාන්ත මැතිව්ස් විද්‍යාලයයෙන් අධ්‍යාපනය ලබා තිබේ.
සනත් නන්දසිරි, විල්ෆ්‍රඩ් පීරිස් යටතේ මුල් කාලයේ දී සංගීතය හදාරා ඇති අතර පසුව හේමතිලක දයාරත්න යටතේ ශාස්ත්‍රීය සංගීතය හදාරා තිබේ. ඔහු තබ්ලා වාදනය හදාරා ඇත්තේ මහේෂ් සින්නයියා සහ වාද්‍ය විශාරද ඩී. ආර්. පීරිස්ගෙනි.
1955 වසරේ දී ඔහු ජාතික ගුවන්විදුලියට සම්බන්ධ වී ඇත.
අනතුරුව 1960 වසරේ දී ලක්නව් නුවර පිහිටි භාත්ඛණ්ඩ සංගීත් විද්‍යා පීඨයට ඇතුළු වීම සඳහා ඉන්දියාව බලාගිය ඔහු, එහි සිටි විශිෂ්ට ආචාර්යවරුන් යටතේ ශිල්ප හදාරා 1966 වසරේ දී ගායනයට සහ තබ්ලා වාදනයට විශාරද උපාධි දෙකක් ලබා නැවත ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන්නේ ය.
මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි 1992 වසරේ දී සංගීත් නිපුන් උපාධිය ලබා ගත්තේය.
1971 වසරේ දී විශාරද මල්කාන්ති නන්දසිරි හා විවාහ වූ ඔහුගේ දියණිය විශාරද අනුරාධා නන්දසිරි ය.
සංගීත ක්ෂේත්‍රයට කරන ලද මෙහෙවර
එදා මෙදාතුර කඳුළට විවර වූ දෑස් පියන් පත් කවුළු වසා, පෙමාතුර හැඟුම්, දේදුන්නෙන් එන සමනලුනේ, කොහෝ කෙහෝ, එක යායට මල් පීදුණු, වේතනා පරිශුද්ධ වූවත්, සීත රෑ යාමේ, ලස්සන නම් නෑ පෙනෙන්නේ, මේ ප්‍රථම වසන්තය යි, හිච්චි නගේ, දඟකාර ඔය දෑස, කවුරුදෝ අර කවුළුවෙන්, දූ අනුරාධා, මගේ රටට දළදා හිමි සරණයි, නුඹෙ සුවඳ පිරුණු පුංචි කාමරේ, බෝ මළුවේ මල් සුවඳක පැටලී ආදී ගීත ඔහු ගැයූ අතිශය ජනාදරයට පත් වූ ගීත අතර වේ.
1969 වසරේ සුගතපාල සෙනරත් යාපාගේ ‘හන්තානේ කතාව’ චිත්‍රපටයේ ‘අනන්ත වූ දෙරණ සරා දෑස් නිවන අහස් ගව්ව නැග ගත්තේ,’ යන ගීතය ගයන ලද්දේ මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි විසිනි. ඔහු විසින් රචනා කරන ලද ගීත ගොන්නක් අතර ‘බුදු හාමුදුරුවෝ වැඩියා වාගේ’ යන ගීතය අදට ත් රසිකයින්ගේ සිත් ස්පර්ශ කරන ගීතයකි.
ගුවන්විදුලිය, සිනමාව, ටෙලි නාට්‍ය සහ වේදිකාව ඇතුළු ක්ෂේත්‍ර ගණනාවක් ඔහුගේ සංගීත නිර්මාණ කාර්යයන්ගෙන් හැඩවුණු බව විචාරකයින්ගේ අදහස ය.
ආචාර්ය පණ්ඩිත් ඩබ්ලිව්. ඩී. අමරදේව, ධර්මදාස වල්පොළ, සුජාතා අත්තනායක, ගුණදාස කපුගේ, නන්දා මාලිනී, නිරංජලා සරෝජනී, අබේවර්ධන බාලසූරිය, මල්කාන්ති නන්දසිරි වැනි මෙරට අතිශය ගෞරවාදරයට පාත්‍ර වූ ගායක ගායිකාවන් රැසකට ඔහු අතින් ගී තනු නිර්මාණය විය.
1974 වසරේ දී මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි සිය ප්‍රථම ඒක පුද්ගල ගී ප්‍රසංගය වන ‘ස්වර්ණ කුණ්ඩල’ පැවැත් වූ අතර, ඔහුගේ පළමු ගී තැටිය එම නමින් ම පසුකාලීනව නිකුත් විය.
2019 වසරේ දී බණ්ඩාරනායක අනුස්මරණ ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත්‍රණ ශාලාවේ දී ඔහු ‘ජනාභිමානී ගෞරව සම්මානයෙන්’ පිදුම් ලැබී ය.
සනත් නන්දසිරි මුල් වරට ගීතයක් ගයා ඇත්තේ 1947 වසරේ දී ය. ඒ, ඔහුගේ වැඩිමල් සොහොයුරිය වූ ඊඩා සමග ය. “යමුනා යමුනා සෝබන ගංගා” ගීතයේ තනුවට “පායා පේනා චන්ද්‍රා පේමා” නම් යුග ගීතය ඔහු එලෙස ගයා තිබේ.
එතැන් පටන් මේ දක්වා ඔහු ගීත 140කට අධික සංඛ්‍යාවක් ගයා ඇත.
සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයයේ කුලපති
සංගීත උපදේශකවරයෙකු ලෙස සේවය කරමින් සිටි ඔහු 1969 වසරේ දී විශාරද ආචාර්ය ලයනල් එදිරිසිංහ විසින් ගායනය පිළිබඳ රජයේ ලලිත කලා ආයතනයේ කථිකාචාර්යවරයකු ලෙස බඳවා ගනු ලැබ තිබේ.
එතැන් පටන් පැමිණි ගමනේ, සෞන්දර්ය අධ්‍යයන ආයතනයේ අධ්‍යනාංශ ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කරන ඔහු පසුව සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයයේ ප්‍රථම සංගීත පීඨාධිපති ලෙස පත් වන්නේ ය.
සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයයේ කුලපති ලෙස කටයුතු කළ ආචාර්ය පණ්ඩිත් ඩබ්ලිව්. ඩී. අමරදේවගේ අභාවයෙන් පසු 2016 වසරේ දී එම ධුරය සඳහා මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි පත්විය.
ඒ, කොළඹ සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයයේ තෙවන කුලපති ලෙස ය.
ශ්‍රී ලාංකේය නිර්මාණාත්මක සංගීත ක්ෂේත්‍රයට කළ විශිෂ්ට දායකත්වයට උපහාරයක් වශයෙන් ඔහු ගෞරව මහාචාර්ය පදවියකින් ද පිදුම් ලැබී ය.
“සනත් නන්දසිරි කියන ඒ මහා පෞරුෂයට ආදරේ කරන්නේ නැති කෙනෙක් හොයාගන්න බැහැ” – අභිෂේකා විමලවීර
“අමරදේව මාස්ටර් වගේ ම සනත් නන්දසිරි කියන්නෙත් අපේ රටේ සංගීතයේ අක්මුල්,” එසේ පවසන්නේ, ශ්‍රී ලාංකේය සංගීත ක්ෂේත්‍රයේ නව පරපුරේ ගායන ශිල්පිනියක වන අභිෂේකා විමලවීර බීබීසී සිංහල සේවය සමග අදහස් දක්වමිනි.
මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරිගේ අහිමිවීම කෙතරම් ද යන්න කිසිවෙකුටත් “විස්තර කළ නොහැකි” බව ඇය පැවසුවේ තම පළමු සංගීත ගුරුවරයා වූ ඔහු පිළිබඳව අතීතාවර්ජනයක ද යෙදෙමිනි.
“අවුරුදු 10ක පුංචි ළමයෙක් මම, මට මේ සනත් නන්දසිරි කියන දැවැන්ත මනුස්සයා මුණගැහෙද්දී. මාව එක්කන් ගියා තාත්තා නුගේගොඩ සර් ගාවට. මම පුංචි නිසා ම නෙවෙයි, මට ඒ ගෙදර පෙනුනෙත් මාළිගාවක් වගේ. මහා දැවැන්ත, මහා තේජාන්විත හඬක් වගේ පෞරුෂයක්. මුළු ඇඟෙන් ම රැස් විහිදෙනවා. මම එතුමාව මුලින් ම දැක්කා ම හිතුනේ ඒකයි. ඊට පස්සේ කිව්වා පුතේ මට සිංදුවක් කියලා පෙන්නන්න කියලා. මම ‘ආදරේ ඇයි පොඩි හඳ මාමේ’ සිංදුව කිව්වා. කිව්වට පස්සේ මාව ප්‍රවේශිකා පන්තියට දාන්නේ නැතුව කෙලින් ම ප්‍රථමා පන්තියට දැම්මා. ගායනය කියන්නේ, සංගීතය කියන්නේ, ගරු කරන්න ඕනේ දෙයක් කියලා කියලා දුන්නා.”
ඇය සඳහන් කළේ සංගීතය යනු, “තරගයක් නොවන බව” ඔහු සැම විට ම තම ශිෂ්‍යයින්ට කියා දුන් බව ය.
“එතුමා බිහි කරපු ගෝල බාලයෝ එතුමා බලාපොරොත්තු වුණ විධියට ම එතුමාගේ සංගීත දැනුම සංගීතයේ සුවඳ ලංකාවේ හැම තැනකට ම අරන් යයි. ඒ වගකීම මම එතුමා වෙනුවෙන් කරනවා මමත් එතුමාගේ ගෝලයෙක් විධියට. මම හිතෙන්නේ එතුමාගේ අහිමිවීම කොයි තරම් පාඩුවක් ද කියලා කියන්න අපි කාටවත් ම බැහැ. මම හිතන්නේ සනත් නන්දසිරි කියන ඒ මහා පෞරුෂයට ආදරේ කරන්නේ නැති කෙනෙක් ලංකාවෙන් ලෝකෙන් හොයා ගන්න බැහැ. අමරදේව මාස්ටර් වගේ ම සනත් නන්දසිරි කියන්නෙත් අපේ රටේ සංගීතයේ අක්මුල්.”
බීබීසී සිංහල සේවය වෙත අදහස් දක්වමින් ඇය වැඩිදුරට ත් මෙසේ පැවසුවා ය.
“ජ්‍යෙෂ්ඨයන් නවකයන්ව පාගලා දානවා කියන යුගයක, ජ්‍යෙෂ්ඨයන් අලුත් අයට ඉදිරියට එන්න අවස්ථාවක් නොදෙනවා කියන යුගයක, එක ම පිරිසක් වටා තමන්ට වඩා අඩු දක්ෂයින් පිරිසක් විතරක් තරුණ පරම්පරාව විධියට ඉස්සරහට ගේන්න හදන ප්‍රවීණයන් පිරිසක් ඉන්නවා කියන යුගයක, ඒ කතාව සම්පූර්ණයෙන් ම වෙනස් කරන පෞරුෂය මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි.”
මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි විසින් සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයය තුළ මෙන් ම ඉන් පිටත ද බිහිකරන ලද ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් ගණන අති විශාල ය. ගී පද රචකයින් ගණනාවක් බිහි කිරීමට ද ඔහු දායක වුණු බව විචාරකයින්ගේ අදහස යි.
“ඔහු අද්විතීය, අග්‍රගණ්‍ය, අමරණීය පුද්ගලයෙක්” – මහාචාර්ය ප්‍රණීත් අබේසුන්දර
“සෞන්දර්ය කලා විශ්වවිද්‍යාලයයේ කුලපතිව සිටි මහාචාර්ය සංගීත් නිපුන් සනත් නන්දසිරි කලාකරුවා අභාවප්‍රාප්ත වීම අතිශය ශෝකාකූල කාරණයක්,” ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයයේ සමාජ විද්‍යා සහ මානව විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය ප්‍රණීත් අබේසුන්දර බීබීසී සිංහල සේවය වෙත අදහස් දක්වමින් පැවසීය.
මහාචාර්ය ප්‍රණීත් අබේසුන්දර ද මහාචාර්ය සංගීත් නිපුන් සනත් නන්දසිරි ගැයූ ගී ලියූ ගේය පද රචකයෙකි.
ඔහු සඳහන් කළේ, නව පරම්පරාවට තනු නිර්මාණයකර දීම මෙන් ම, නව ගීත රචක පරම්පරාවකට අතහිත දීමත් නිසා බොහෝ කලාකරුවන් පිරිසක් මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරිගේ ආශ්‍රයෙන් බිහි වූ බව ය.
“ඒ පාඩුව අපිට දරාගන්න අමාරු යි. ඔහු අද්විතීය, අග්‍රගණ්‍ය, අමරණීය පුද්ගලයෙක්. ගුරුවරයෙක්, මහාචාර්යවරයෙක් හැටියටත් එහෙම යි. තනු නිර්මාපකයෙක්, සංගීතවේදියෙක්, ඒ වගේ ම අලුත් පරම්පරාවකට තනු නිර්මාණයකර දීමත්, සංගීත නිර්මාණයකර දීමත්, අලුත් ගීත රචක පරම්පරාවකට අතහිත දීමත් නිසා බොහෝ කලාකරුවන් ඔහු වෙතින්, ඔහුගේ ආශ්‍රයෙන් බිහි වුණා. කිසි ම ලෝබකමක් නැතුව තමන්ට නිර්මාණය කරන තනු වෙනත් අයට ත්, අලුත් වේවා, ප්‍රවීණ වේවා, ඔහුට ඒ පිළිබඳව ගැටලුවක් තිබුණේ නෑ. මුදල් මුල් කර ගෙන නෙවෙයි ඒ තනු නිර්මාණය කළේ.”
මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි එවකට සංගීතය ඉගැන්වීම් කටයුතුවල යෙදුණු ආකාරය ද ආවර්ජනය කරමින් මහාචාර්ය ප්‍රණීත් අබේසුන්දර මෙසේ පැවසීය.
“මනුස්සකම් අතින් අපි දැකලා තියෙන, බොහෝ ම උදාර ගති තියෙන, සත් පුරුෂ ගුණ තියෙන පුද්ගලයෙක්. කාගේ දුකේ දී සැපේ දී ඉස්සෙල්ලා ම පැමිණෙන පුද්ගලයෝ සනත් නන්දසිරි – මල්කාන්ති නන්දසිරි යුවළ. විශාරද අනුරාධා නන්දසිරිටත් උගන්නන එක ම සංගීතය තමන්ගේ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන්ටත් ගුරුමුෂ්ටි තබා ගන්නේ නැතුව එතුමා හැම වෙලාවේ ම ලබා දුන්න හැටි අපිට මතක යි. එක ම පැදුරේ වාඩි කරලා, දුව කියලා වෙනසක් නැහැ.”
ඔහු පෙන්වා දුන්නේ, මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි “උසස් රසිකත්වයක්” ලබා දීමට ක්‍රියා කළ කලාකරුවෙකු බව ය.
මහාචාර්ය සනත් නන්දසිරි “සංගීතය, තනු නිර්මාණය, වාදනය, රචනා කිරීම ගායනා කිරීම ආදී හැම අතකින් ම පූර්ණත්වයට පත් කෙනෙකු” බැවින් ඉන්දියානු සංගීත ක්‍රමය අනුව ඔහු “වාග්ගේයකරුවෙකු” ලෙස හැඳින්විය හැකි බව බීබීසී සිංහල සේවය සමග තවදුරටත් අදහසක් දැක්වූ මහාචාර්ය ප්‍රණීත් අබේසුන්දර පැවසීය.
“ඉතින් එතුමාගේ වියෝවීම අපිට හරි දුකක්. ඒ විතරක් නෙවෙයි, අපි දන්නවා, එනවා වගේ ම අපි කාටත් නික්මිලා යන්න වෙනවා. ආව විධියට වඩා සත්පුරුෂයෝ හැටියට ලෝකයට සේවය කරලා නික්මිලා යන්නට තියෙනවා නම්, ඒක තමයි උතුම් වන්නේ. සනත් නන්දසිරි කලාකරුවා, එබඳු විශාල වැඩ කොටසක් රට, ලෝකේ වෙනුවෙන් කරලා නික්මිලා ගියා,” ඔහු වැඩිදුරට ත් පැවසීය.
මූලාශ්‍රය – බීබීසී සිංහල
කාලෙකට ඉස්සර, ග්‍රාමීය ආර්ථිකය වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා අඩු ආදායම්ලාභී පවුල්වලට ‘වටු කුරැළු පැටවුන්’ ලබාදීමේ වැඩසටහනක් දකුණේ ක්‍රියාත්මක කරලා තිබුණා. හැබැයි, හම්බන්තොට ට බෙදපු කිසිම වටු කුරුල්ලෙක් බිත්තර දාලා නෑ ලූ. ව්‍යාපෘතිය අසාර්ථකයි.
දැන් මේ ගැන දිස්ත්‍රික්කයේම රාජ්‍ය නිලධාරීන් (2015 විතර) ඉන්න රැස්වීමක දී කේක් කමින් කතා කරනවා. මේ රැස්වීමට පිට පලාතකින් ගිහින් හිටපු නිලධාරියෙක් අර වටු කරුළු කතාව කිව්ව පශු සම්පත් නිලධාරියාගෙන් අහනවා ‘මට වටු කුරුළු පැටව් දෙන්නෙක් දෙන්න බැරිද? ගෙදර හුරතලයට හදන්න’ කියලා.
හම්බන්තොටින් පැටව් දෙන්නා, දෙනියායට ගෙනල්ලා දවස් දෙකෙන් වටු කුරුල්ලෝ බිත්තර දාන්න පටන් ගන්නවා.
අර නිලධාරියා, මේ පණිවුඩය හම්බන්තොටට පශු නිලධාරීන්ට දීලා කියනවා ‘සමහරවිට බිත්තර දාන්නේ නැත්තේ දේශගුණය නිසා වෙන්න ඇති, තෙත් කලාපයට ගෙනල්ලා බලමු ද?’ කියලා.
පණිවුඩේ ලැබිලා වටු පැටව් එකතු කරන්න හොයනකොට, බිත්තර දාන්නේ නැති නිසා වැඩි හරියක් වටුවෝ මරාගෙන කාලා. හැබැයි ඉතිරි ටික හිනිදුම, දෙනියාය පැත්තට ගෙනිච්ච පැටව් දැන් හොඳට බිත්තර දානවා!
මේ කතාව මට කිව්වේ දකුණු පළාතේ හිටපු කාලේ, එහි සේවය කළ පශු වෛද්‍යවරයෙක්. අතීත කතාවක්.
මේ දවස්වල විදේශයන්ගෙන් ගෙනාපු කිරිඑළදෙන්නු ගැන ප්‍රශ්නයක් යනවා නේ. ජනාධිපතිවරු 3, අමාත්‍යවරු 8 (හැරිසන්, විජිතමුණි, රංජිත් මද්දුම බණ්ඩාර, මහින්ද යාපා, චමල් රාජපක්ෂ, මහින්දානන්ද, අමරවීර) ක්, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරු 15 (රේණුකා, ජයන්ත විජේරත්න, මායාදුන්න, රුවන්චන්ද්‍ර, රත්නායක, නීල් හපුහීන්න, සුමේධ පෙරේරා, රෝහණ පුෂ්පකුමාර, මහාචාර්ය උජිත් ජයසිංහ, ගුණදාස සමරසිංහ, ජනක ධර්මකීර්ති, නිශාන්ත වික්‍රමසිංහ, ඩී.පී. වික්‍රමාරච්චි) ක්, අතිරේක ලේකම්වරු 10 (පතිරත්න, නිහාල් වෙදසිංහ, ගීතා රාජපක්ෂ, බණ්ඩාරලතා, සී.එන්. ගමගේ, සමරනායක, නිහාල් ජයවීර, අමරසිංහ, පී.එස්. ප්‍රනාන්දු) ක්, ‘පැමිණිල්ලේ විත්තිකරුවන්’ බවට පත්වෙලා. අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම සහ පොලිසියේ මුල්‍ය අපරාධ විමර්ශව ඒකකය (FCID) විසින් මේ ගැන විමර්ශන දෙකක් (හෝ එයට වැඩි ගණනක්) පවත්වනවා.
ලංකා රජය විසින් ගෙවනු ලැබූ අත්තිකාරම් මුදල ඔස්ට්‍රෙිලියාවේ තිබේ. පුද්ගලික අංශය විසින් අත්තිකාරම් මුදලක් ගෙවා, එහි සැපයුම (හරක්) රටට නොලුබුණු විට සිදු කරන්නේ බේරුම්කරණ ක්‍රියාවලියකින් එම ප්‍රශ්නය විසදාගැනීමයි. නමුත්, අද දක්වාම බේරුම්කරණ ක්‍රියාවලියක් සිදු නොකර රාජ්‍ය නිලධාරීන් 86 ක් ගැන විමර්ශණයක් සිදු වෙනවා. ලංකා රජය හා ඕස්ට්‍රෙිලියන් රජය අතර සිදුවූ මුදල් හුවමාරුව රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික මැදිහත්වීමකින් නැවත රටට ලබාගත හැකියි. නිලධාරීන් එය සිදු නොකර, හිටපු දේශපාලනඥයින්, නිලධාරීන් මඩවනවා.
ඔය හයිබ්‍රිඩ් වැස්සියෝ පුද්ගලික අංශයේ ගොවිපලවල නියමිත ප්‍රමාණයට කිරි දෙනවා. අබේවෙල විතරක් නෙවෙයි, හොඳට ප්‍රමිතියක් සහිතව කන්න බොන්න දෙන තැන්වල කැප්පෙටිපොල, හපුතලේ හොඳට කිරි දෙනවා. ලාභ ලබනවා. රාජ්‍ය අංශයේ දී පාඩු ලබනවා.
ආණ්ඩුවට ව්‍යාපාර කරන්න බැරි ඇයි කියලා ගොඩාක් දෙනෙකුට තියෙන ප්‍රශ්නයට උත්තරය මෙතන තියෙනවා.
ආණ්ඩුවේ ආයතන කරන සත්ව නිෂ්පාදන ව්‍යාපාර වලින් මිරිදිය මත්ස්‍ය පැටවුන් අභිජනනය ඉතාමත් සාර්ථක වුණා. එයින්, මිනිස්සුන්ගේ ආදායම විතරක් නෙවෙයි, මිනිස්සුන්ගේ පෝෂණ අවශ්‍යතාවයත් පිරිමැහුණා. ආණ්ඩුවේ අලුත් ප්‍රසම්පාදන හා ටෙන්ඩර් ප්‍රවේශය නිසා පලාත් කිහිපයකම ‘මිරිදිය මත්ස්‍ය’ ව්‍යාපෘති පවත්වාගෙන යන්න බැරි තැනකට පත්වෙමින් තියෙනවා.
රජයට පාඩුවක් වෙන්නෙත් නැතුව, විගණකාධිපති ගේ නිර්ණායක අනුව කටයුතු කරමින්, කෝප් කමිටුවේ ආධුනික ප්‍රශ්න කිරීම්වලිනුත් බේරිලා, ප්‍රධාන ගණන් දීමේ නිලධාරියා වන රේඛීය අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්ගේ නිර්ණායක අනුව, අමාත්‍යවරයාගේ ඡන්ද කොට්ඨාශයේ උදවියටත් සෙතක් වෙන විදිහට බැරිනම් මාධ්‍ය ප්‍රචාරයක් හෝ ලැබෙන ආකාරයට, පුද්ගලික අංශයේ තරගකාරී ආයතන සමඟ අසමාන තරඟ බිමක බිස්නස් කරන එක ලේසි වැඩක් නෙවෙයි. එහෙම වැඩ කරන්න පුළුවන් පිරිසකට දැන් රාජ්‍ය සේවයේ හොඳ ඉල්ලුමක් ඇති වෙලා තියෙනවා!
රාජ්‍ය සේවයේ ව්‍යාපාරවල වගකීම් දරන නිලධාරීන්ට තියෙන ලොකුම ප්‍රශ්නය තමයි, ‘ලොකුම හොරකම කරපු, වැටුප් දීමනා ලබන අය’ පැමිණිලිකරු වෙලා කිසිම ප්‍රතිලාභයක් නොලැබුණු රාජ්‍ය නිලධාරීන් රොත්තකටම නින්දා, අපහාස, උපහාස විදිමින් අතින් මුදල් වියදම් කරගෙන පොලිසි උසාවි ගානේ ලගින්නට වීම.
විශේෂයෙන් ‘රාජ්‍ය ව්‍යවසාය රැක ගැනීම සිය ප්‍රතිපත්තිය විදිහට සලකන’ ආණ්ඩුවකට අද ‘තාක්ෂණික ඇගයීමක් කර ගැනීමේ, ටෙන්ඩර් එකක් අනුමත කර ගන්න බැරි තත්වයක් මතුවෙලා තියෙන්නේ මේ නිසයි.
‘රාජ්‍යයට ව්‍යාපාර කරන්න බැරි බව’ පෙන්වන හොඳම උදාහරණය වටු කුරුළු කතාව නෙවෙයි. ‘රාජ්‍ය ව්‍යාපාරවලට මැදිහත්වන නිලධාරීන්ට අත්විය හැකි අවාසනාවන්ත සහ බිහිසුණු ඉරණම තමයි, ‘කිරි හරක්’ ඇණුවුම් කිරීම පිළිබඳ සිදුවන විමර්ශනය!
රජිත් කීර්ති තෙන්නකෝන්
“මහන්සිවී අලුතෙන් සිතුවහොත් වැරදි නිවැරදි කරන්නට හැකි වූවත් ඒවායේ කැළැල් මැකෙන්නට කාලයක් ගත වෙන බවත් නිවැරදි කළ සියල්ලේ වාසිය එකවර නොලැබෙන බවත් තේරුම් ගත යුතු අතර, ලැබෙන වාසිය තේරුම් ගත හැක්කේ අතීතය සමග සැසඳීමෙන් බවත් දත යුතුය.”
අපේ රටට වැඩිම විදේශ විනිමය ප්‍රමාණයක් උපයන්නේ ආර්ථික ක්ෂේත්‍ර 03 ක බහුතර ශ්‍රමිකාවියන් ය. පැරණිම ක්ෂේත්‍රය වන්නේ සාම්ප්‍රදායික තේ වැවිලිකරයයි. එහි අති බහුතරය, සියයට 90 ක් පමණ ශ්‍රමිකාවියන් ය. දෙවැන්න ඇඟළුම් ඇතුළු අපනයන නිෂ්පාදන ක්ෂේත්‍රය ය. ඇඟළුම් කර්මාන්තයේ සෘජු සේවක සංඛ්‍යාව ලක්ෂ 03.5 කි. ප්‍රතිපත්ති අධ්‍යයන ආයතනයට අනුව ඉන් සියයට 80 ක් කාන්තාවන් ය. තෙවැන්න මැද පෙරදිග සේවයේ නියුතු සංක්‍රමණිකයින් ය. විදේශ සේවා නියුක්ති කාර්යංශයට අනුව, සාමාන්‍යයෙන් දස ලක්ෂයකට ආසන්න පිරිසක් හැම අවුරුද්දේම මැද පෙරදිග සේවයට යති. එවගේම ඕනෑම මොහොතක දස ලක්ෂ 03.5 ක් පමණ ශ්‍රී ලාංකිකයින් මැද පෙරදිග සේවය කරති. ඉන් සියයට 65 ක් කාන්තාවන් ය.
ඇඟළුම් අපනයනයෙන් ලැබෙන ආදායම, අමුද්‍රව්‍ය සඳහාවන ආනයන වියදම නොසළකා එකතු කෙරෙන හෙයින් ඒ දත්ත නිවැරදි කිරීම් සමගින් 2019 න් පසු අපගේ වාර්ෂික විදේශ විනිමය ආදායමේ මුළු එකතුව දළ වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 14 කි. ඉන් ඩොලර් බිලියන 08 ක් පමණ, සියයට 60 ට ආසන්න ප්‍රමාණයක් උපයා දෙන්නේ දුප්පත් ග්‍රාමීය සමාජයේ හා වැවිලිකරයේ කාන්තා ශ්‍රමය මගින් ය.
ඉතිරි ඩොලර් 06 ට දායක වන පිරිමි ශ්‍රමයෙන් සැළකිය යුතු ප්‍රතිශතයක්ද දුප්පත් ග්‍රාමීය සමාජයෙන් හවුල් වන්නවුන් ය. නාගරික දායකත්වය ඇත්තේ විශේෂයෙන් තොරතුරු තාක්ෂණය වැනි සේවාවන් වල ය. ඒවායේ විදේශ විනිමය ඉපැයීම දැනට ඩොලර් මිලියන 900 ක් පමණ ය.
ඒ සියල්ල එක ප්‍රශ්නයක් වෙනුවෙන් සාරාංශගත කළහොත් මේ රටේ නිදහසින් පසු තවමත් නොදියුණුව පවතින ග්‍රාමීය සමාජයේ හා වැවිලිකරයේ දුප්පතුන් විසින් වාර්ෂිකව උපයා දෙන ඩොලර් බිලියන 08 ක විදේශ විනිමය වෙනුවෙන් ඔවුන්ට ලබා දී ඇති ප්‍රතිලාභ මොනවාද? පවතින සැබෑව නම්, දසක ගණානවකින් කිසිදු දියුණුවක් ඔවුන්ට ලැබී නැත.
ගමේ දුප්පතුන් යැයි කියන්නේ මාසික වියදම සොයා ගැනීමට සිතිය නොහැකි තරමේ දහදුක් විඳින පවුල් වලටය. නමුත් ගමේ දුප්පත්කම පවුලේ වියදම සොයා ගැනීමට නොහැකිවීම පමණක්ම නොවේ. අත්‍යාවශ්‍ය සේවාවන් ලබා ගැනීමට නොහැකිවීමත් දුප්පත්කම උග්‍ර කරන්නකි. ඒ සම්බන්ධයෙන් කදිම නිදසුනක් සතියකට පමණ පෙර අසන්නට ලැබුණි. මතකය නිවැරදි නම් ඒ නැගෙනහිර පළාතට මායිම් වූ ගමක සිදුවීමකි. සැළකිය යුතු සිසු සිසුවියන් සංඛ්‍යාවක් ඉගෙන ගන්නා ප්‍රාථමික විද්‍යාලයකි. එහි ළමුන් සයවන වසර සිට යා යුත්තේ නගරයේ තිබෙන ලොකු පාසලකට ය. ගමට බස් සේවාවක් නොමැත. නගරයේ පාසලට කිලෝ මීටර 04 ට වැඩි දුරක් ඇත. එහෙයින් නගරයේ ඒ පාසලට බොහෝ විට ළමුන් ඇතුළු කෙරෙන්නේ ඒ ගමේ යතුරු පැදියක් හෝ ත්‍රීරෝද රථයක් ඇති පවුල් වලින් ය. එනිසා හැම වසරේම ගමේ බහුතරයක් ළමුන්ගේ අධ්‍යාපනය ඒ ගමේ පාසලේ 05 වසරින් කෙළවර වන්නේය.
මේ වසරේ ගමේ විදුහලේ විදුහල්පති ලෙස පත්වීමක් ලැබ පැමිණි විදුහල්පතිවරයා දෙමාපිය රැස්වීමකදී ඊට විසඳුමක් යෝජනා කර ඇත. ඔහුගේ යෝජනාව වී ඇත්තේ (1) පාසල සාමාන්‍ය පෙළ දක්වා පංති පැවැත්වෙන මහ විදුහලක් ලෙස උසස් කිරීමට බලධාරීන්ට බල කිරීමත් (2) ළමුන්ට නගරයේ පාසලට යාමටත් ගමේ සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ දෛනික ගමනා ගමනයටත් ගමට බස් සේවාවක් ඉල්ලා සිටීමත් විය. ඒ සේවා පහසුකම් දෙකම, ඒ ගමේ වැසියන්ට තිබිය යුතු වූ සේවාවන්ය. ඒවා නොතිබීමෙන් ඔවුන් දෙවේල කෑවත් දුප්පතුන් විය.
මේ දුප්පත්කම ඒ පාසලට, ඒ ගමට සීමා වූවක් නොවේ. විවෘත වෙළඳපල ආර්ථිකයෙහි සමාජ අවශ්‍යතා සැපිරෙන්නේ වෙළඳපල ඉල්ලුම හා සැපුයම මත යැයි මතවාදයක් ඇත. එබැවින් ආණ්ඩු කටයුතු කරන්නේ රජයේ වගකීම් අවම කිරීමට ය. පොදු ප්‍රතිපලය නම්, ළමුන්ට අධ්‍යාපනය සම්පූර්ණ කර ගැනීමට හැකි පහසුකම් හරියාකාරව ගමට එන්නේ නැත. සාමාන්‍ය ලෙඩ රෝග සඳහා ප්‍රතිකාර ගත හැකි රජයේ රෝහලක් ආසන්නයේ නැත. දෛනික අවශ්‍යතා සඳහා ගමන් බිමන් යෑමට පොදු ප්‍රවාහන සේවා නැත. එනිසා ගමෙහි වෙළඳපල යනු ගමෙන් පිට වූවන් ගමට එවන මුදලින් පවතින සිල්ලර වෙළඳපලකි. එහි ලාභයද ආසන්න නගරයට කාන්දු වන්නකි. ගමේ වෙළඳපල ප්‍රසාරණයට එබැවින් අළුත් එකතුවීම් නැත. එනිසා ගමට ආයෝජන රැගෙන එනවුන්ද නැත. ගමේ දුප්පත්කම තීව්‍ර වන්නේ, ආණ්ඩු විසින් ස්ථිර විසඳුම් නොදෙන ඒ සියල්ල එකතුවන විටය.
ඊළගට ඇසිය යුතු ප්‍රශ්නය වන්නේ සමස්ථ විදේශ විනිමය ආදායමෙන් වැවිලිකරයේ හා ග්‍රාමීය සමාජයේ කාන්තාවන් විසින් වාර්ෂිකව උපයා දෙන සියයට 60 ක් වන ඩොලර් බිලියන 08 ක පමණ විදේශ විනිමය ඇතුළු මුළු ඩොලර් ප්‍රමාණය වැය කෙරෙන්නේ මොනවාටද යන්නයි. ගෙවුනු දසක කිහිපයේ හැම වසරකම ලංකාවට වැඩියෙන්ම ආනයනය කර ඇත්තේ පිරිපහදු කෙරුණු ඉන්ධන හා බොර තෙල් ය. ඒ වෙනුවෙන් දළ වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 03.4 ක් පමණ වාර්ෂිකව වියදම් වන්නේය. එයින් ඩොලර් මිලියන 680 ක පමණ මුදලක් රටම බුක්ති විඳින විදුලිය උත්පාදනය සඳහා වැය වේ. ඉතිරි ඩොලර් බිලියන 02.7 ක පමණ ඉන්ධන හා බොර තෙල් වලින් හරියාකාර මගී ප්‍රවාහන සේවාවන්ද නැති ගමට ලැබෙන වාසිය කුමක්ද?
ආනයනය කෙරෙන බොහෝ ඉන්ධන වැය කෙරෙන්නේ නගරවල පෞද්ගලික වාහන ධාවනය වෙනුවෙන් ය. ඒ අතර වන සැළකිය යුතු සුඛෝපභෝගී වාහන ප්‍රතිශතයක් කි.මීටර 04 ක් නැතිනම් 05 ක් ධාවනයට 01 ලීටරයක් පුළුස්සන්නේ ය. වසර 05 ට පසු නැවත ආනයනය කරන වාහන අතර එවැනි වාහන කොපමණ තිබේදැයි වාර්තා තවම නැත. එහෙත් ජනවාරි සිට මැයි දක්වා මාස 05 ක කාලයේ වරායෙන් නිදහස් කළ වාහන සඳහා වැය කර ඇති ඩොලර් ප්‍රමාණය මිලියන 200 කි. මේ වසර අවසාන වනවිට ඩොලර් බිලියන 01 ක් වාහන සඳහා වැය වනු ඇතැයි ආණ්ඩුව ඇස්තමේන්තු කර ඇත. ඒ සමග මේ වසරට මෙතෙක් විදුලි උත්පාදනයට අමතරව ඉන්ධන සඳහා වැය කළ ඩොලර් බිලියන 02.7 කිසිසේත් ප්‍රමාණවත් නොවනු ඇත. නියත වශයෙන්ම ඒ වියදම ඩොලර් බිලියන 03.5 ක් වත් වනු ඇත. ඒ කිසිත් පලදායි වියදම් නොවේ.
ඉන්ධන හා බොර තෙල් වලට පසු ඉකුත් වසර වල ලංකාවේ ලොකුම ආනයනය වූයේ ඇඟළුම් නිෂ්පාදන සඳහා රබර් ආලේපිත ගෙතූ රෙදි වර්ගය. 2023 වසරේ ඒ වෙනුවෙන් ඩොලර් මිලියන 765 ක් වැයකර ඇත. අනෙක් ප්‍රධාන ආනයන ලෙස ගැණෙන්නේ අසුරන ලද fඖෂධ සහ සීනි වර්ග ය. ආහාර හා බීම වර්ග ලෙස ප්‍රධාන වශයෙන් ආනයනය කෙරෙන්නේ පලතුරු බීම, ධාන්‍ය වර්ග, කිරි නිෂ්පාදන, එළවළු, මත්ස්‍ය වර්ග, බේකරි හා රසකැවිලි සහ කුළු බඩු වර්ග ය. මහ බැංකුවට අනුව 2023 වසරේ මාස 11 ක් තුල ඒ වෙනුවෙන් වැය කළ මුදල ඩොලර් මිලියන 1,541 කි. මීට අවුරුදු 05 ක් වනතෙක් මේ වාර්ෂික ආනයන ලැයිස්තුවේ ඩොලර් බිලියන කිහිපයක වාහනද විය.
මේ ඇතැම්වා අත්‍යාවශ්‍ය ආනයන ය. ඇතැම්වා වැඩි ලාභ වෙනුවෙන් නාගරික සිල්ලර වෙළඳපලට ගෙන්වන භාණ්ඩ ය. සමස්ථයක් ලෙස ගතහොත් විදේශ විනිමය වැඩියෙන් වැය කෙරෙන්නේ නාගරික පරිභෝජනය සඳහා ය. දුප්පත් ග්‍රාමීය සමාජයෙන් බහුතර කාන්තා ශ්‍රමයක් යොදා ගෙන උපයන විදේශ විනිමය නොමැත්තේ නම්, නාගරික ජීවිතයේ නිවසේ සිට වාහනයටත් වාහනයේ සිට කාර්යාලයටත් වායු සමීකරණය කෙරුණු සුඛෝපභෝගි පැවැත්ම නඩත්තු නොවනු ඇත. එවගේම මේ විවෘත වෙළඳපල ආර්ථිකය හැර වෙන කිසිත් ගැන සිතන්නට නොදන්නා දේශපාලකයින්, ආර්ථික විශේෂඥයින්, වෘත්තිකයින් හා මෙය වෙනස් කිරීමට නුසූදානම් ජාවාරම්කාරයින් ගම දියුණු කළහොත් හසුවන හෙයියම්මාරුවක් ඇත. ගම දියුණු වන්නේ නම්, ඔවුන්ට විදේශ විනිමය උපයා ගැනීමට අවශ්‍ය දුප්පත් ශ්‍රමිකයින් සොයා ගත නොහැකි වනු ඇත. ඔවුන්ට අවශ්‍ය විදේශ විනිමය ඉපැයීමට ගමේ දුප්පත්කම පැවතිය යුතුය.
අපට, මේ රටේ පුරවැසියනට එවැනි යැපීමක් අවශ්‍ය නැත. එනිසා අප උපයන විදේශ විනිමය වඩා පලදායි ලෙස, සාධනීය අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් වැය කෙරෙන ජාතික සංවර්ධන සැළසුමක් අපට අවශ්‍යව ඇත. රුපියල් වැය කිරීමේදීද එවැනිම අනාගතවාදී ජාතික දැක්මක් තිබිය යුතුය. වැවිලිකරයේ හා ගමේ ශ්‍රමය ඉදිරි දියුණුව වෙනුවෙන් පලදායි ලෙස යොදා ගැනීමේ ග්‍රාමීය සංවර්ධන සැළසුමක් තිබීමත් අත්‍යාවශ්‍ය වන්නකි. තව දුරටත් විදේශ ණය ගැනීම් අවශ්‍ය නොවන අධ්‍යාපන, සෞඛ්‍ය, පොදු මගී ප්‍රවාහන ප්‍රතිසංස්කරණ සහ ජාතික නිවාස යෝජනා ඇතුළත් ආර්ථික සැළසුමක් සමගින් අප හෙට ගැන සිතිය යුතුය. එය ජාවාරම්කාර පැලැන්තියකට ඉඩ නොතබන, ධනේශ්වර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වර්ධනයක් සඳහා නියාමනය කෙරෙන වෙළඳපලක් සහිත නව ගමනක් විය යුතුය. එවැන්නක් ගැන සිතන්නට මහන්සි විය යුතුය. අලුත් ලෝකයක් ගැන සිතන්නට බිය නොවිය යුතුය.
කුසල් පෙරේරා
ප්‍රවීන දේශපාලන විචාරක හා මාධ්‍යවේදී
ජූලි සිට බස් ගාස්තු 2.5%කින් අඩුකරන්න NTC අනුමැතිය (Update)
2025 උසස් පෙළ විභාගයට දින නියම වෙයි
දේශබන්දුගේ සාක්ෂිකරුවන් කමිටුව ඉදිරියේ සාක්ෂි ලබාදී අවසන්
-
පුවත්3 days agoපොලිස් ලොක්කෝ දෙකකගේ වත්කම් විමර්ශනයට
-
ගොසිප්4 days agoහර්ෂණගේ අස් වීමෙන් හිස් වූ මන්ත්රී අසුනට නම් තුනක්???
-
පුවත්6 days agoදේශපාලනඥයන් ඇතුළු 26 කගේ අයථා වත්කම් රජයට පවරා ගැනීමට විමර්ශන
-
පුවත්5 days agoපහේ ශිෂ්යත්ව විභාගය ගැන නියෝජ්ය ඇමතිගෙන් ප්රකාශයක්
-
පුවත්1 week agoකොළඹ නගරාධිපති පුටුව මාලිමාවට (UPDATE)