ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ පළමු නියෝජ්‍ය කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂිකා ආචාර්ය ගීතා ගෝපිනාත් මහත්මිය 2025 ජූනි මස 15 සහ 16 යන දෙදින තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරයක නිරත වීමට නියමිත ය.

2005 වසරෙන් පසු, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ සේවය කරන පළමු නියෝජ්‍ය කළමනාකාර අධ්‍යක්ෂකවරයෙකු ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරය කරන පළමු අවස්ථාව මෙය වන බැවින් එය ඉතා සුවිශේෂි සංචාරයක් වේ.

සිය සංචාරය තුළ දී, මුදල් අමාත්‍යාංශය, ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල එක්ව සංවිධාන කරන, “ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීම:ණය සහ පාලනය” මැයෙන් 2025 ජූනි මස 16 වැනිදා පැවැත්වීමට නියමිත සමුළුවේ විශේෂ ආරාධිතයෙකු ලෙස ආචාර්ය ගෝපිනාත් මහත්මිය සභාගිවනු ඇත.

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ සහායෙන් ක්‍රියාත්මක වන ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩසටහනේ පළමු අර්ධය අවසන් වී ඇති මෙම අවස්ථාවේ දී පැවැත්වෙන මෙම සමුළුවේ දී සාර්ව ආර්ථික ස්ථායීතාව ළඟා කර ගැනීම, ණය ප්‍රතිව්‍යුහගතකරණය සහ පාලනය සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකාව ලද අත්දැකීම් සහ ඉදිරි අභියෝග පිළිබඳ ව සාකච්ඡා කිරීමට නියමිත ය.

මෙම සංචාරයේ දී, ශ්‍රී ලංකාව සමග ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ පවතින සබඳතා පිළිබඳ ව  ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන් සමග ද්විපාර්ශ්වික සාකච්ඡා පැවැත්වීමට සහ අනෙකුත් ප්‍රධාන කොටස්කරුවන් සමග සාකච්ඡා පැවැත්වීමට ද ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ පළමු නියෝජ්‍ය කළමනාකර අධ්‍යක්ෂිකාව අපේක්ෂා කරයි.

බෝගවලට හානි කරන වන සතුන් සම්බන්ධ සමීක්ෂණයේ දත්ත සම්බන්ධව කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව නැවත නැවත සමීක්ෂණය කරමින් අධ්‍යයනය කරමින් සිටින බව නියෝජ්‍ය පරිසර ඇමැති ඇන්ටන් ජයකොඩි මහතා පවසයි.

පරිසර අමාත්‍යාංශය විසින් රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේදී ඊයේ (09) පවත්වන ලද මාධ්‍ය හමුවකදී ඔහු මේ බව කියා සිටියේය.

බෝගවලට හානි කරන ලද රිළවා, වඳුරා ආදී සතුන් සම්බන්ධව කරන ලද සමීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල ප්‍රමාදවීම සම්බන්ධව මාධ්‍යවේදියකු කරන ලද විමසීමේදී නියෝජ්‍ය ඇමැතිවරයා මේ බව කියා සිටියේය.

සමීක්ෂණයකදී ලැබෙන දත්තවල නිවැරදිතාව සම්බන්ධව නැවත නැවත පරීක්ෂා කිරීමට සිදුවන බවද ඔහු පැවසීය.

මාධ්‍යවේදියා – ඒ කියන්නේ නැවත වරක් ප්‍රාදේශීය වශයෙන් නැවත සමීක්ෂණයක් සිදුවෙනවාද?

නියෝජ්‍ය ඇමැතිවරයා – කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව බලාපොරොත්තු නොවූ දත්ත මෙහි තිබෙනවා. ඒ දත්තය පිළිබඳව පසු විපරමක් කරන්න සිදුවෙනවා.

මාධ්‍යවේදියා – නැවතත් ගෙවල්වලට ගිහින් ගස්වල ඉන්න වඳුරෝ ප්‍රායෝගිකව ගණන් කරනවාද?

නියෝජ්‍ය ඇමැතිවරයා – නැවත සමීක්ෂණයක් නොවෙයි සිදුවන්නේ. නැවත මෙවැනි සමීක්ෂණ කීපයක් කළොත් ඉතා හොඳයි කියලා මම පුද්ගලිකව හිතනවා. ස්ථානීය පරීක්ෂණයක් සිදුවෙන්නේ නෑ.

මාධ්‍යවේදියා – මුලින් සැලසුම් කළා මේ රිළවු වික්ටෝරියා ප්‍රදේශයේ දූපතකට ගිහින් දානවා කියලා. අද උදෑසන වාර්තාවක් පළවෙනවා මාතලේ ප්‍රදේශයේ හෙක්ටයාර් 150ක භූමි ප්‍රදේශයක් වෙන්කළා කියලා. මොකක්ද අලුත්ම තත්ත්වය. ඔබතුමා දැනුවත්ද?

මෙහිදී අදහස් දැක්වූ පරිසර ඇමැති වෛද්‍ය ධම්මික පටබැඳි මහතා,

“වනජීවීන්ගෙන් වගාවන්ට සිදුවන හානි වැළැක්විය යුතුයි. රජයක් ලෙස ඊට අදාළ ක්‍රියාමාර්ග තේරිය යුතුයි. තවමත් මේකයි නිශ්චිත ක්‍රියාමාර්ගය බවට තේරීමක් සිදුවෙලා නෑ. එවැනි ක්‍රියාමාර්ගයක අවශ්‍යතාව තියෙනවා. අපිට මෙහිදී කිසියම් අදහසක් තිබිය යුතුයි.

ඒ අදහස ලබාගන්න තමයි සමීක්ෂණයක් සිදුකළේ. මෙම සමීක්ෂණය පහසු දෙයක් නොවෙයි. මෙවැනි සමීක්ෂණයකදී අඩුපාඩු සිදුවන්න පුළුවන්. මෙහි ප්‍රතිඵල ඉදිරිපත් කිරීමේදී පරස්පරතා ගැන සොයා බැලිය යුතුයි. ඊට කාලය ගන්න වෙනවා.

කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ ග්‍රාම නිලධාරී මට්ටමෙන් වගා ආරක්ෂණ කමිටු පිහිටුවා තිබෙනවා. ඒ අනුව, වන සතුන්ගෙන් සිදුවන හානි සම්බන්ධව ගන්නා පියවර එක් එක් ග්‍රාම නිලධාරී කොට්ඨාස මට්ටමින් තීරණය කරනවා. මේ වැඩපිළිවෙළ සියයට 40ක් පමණ සාර්ථකයි. සතුන් කූඩු කරලා දූපතකට දැමීම තවත් දිස්ත්‍රික්කයක ගත් තීරණයක්. යම් වැඩපිළිවෙළක් අසාර්ථක වුණොත් අපිට තියෙන්නේ ඒක සම්බන්ධව සොයා බලා වෙනත් ක්‍රියා මාර්ගයකට යාමයි. මීට පෙරදී මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ රිළවුන් වඳ සැත්කම්වලට ලක් කරන්න තීරණය කළා. නමුත්, වෛද්‍යවරුන් සහ පහසුකම් ප්‍රමාණවත් නොවීම නිසා එය සාර්ථක වූයේ නෑ. මේ වන සතුන්ගෙන් සිදුවන හානිවලට අපි ක්‍රියාමාර්ග තෝරනවා. අපි කලින් නොදන්නා හේතු නිසා ඒවා අසාර්ථක වෙන්න පුළුවන්’

මූලාශ්‍රය – අරුණ

2025 වසරේ පොසොන් උත්සවය වෙනුවෙන් රටපුරා පොසොන් දන්සල් 19,185 ක් ලියාපදිංචි කර ඇති බව සෞඛ්‍ය හා ‌ජනමාධ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ අතිරේක ලේකම් (මහජන සෞඛ්‍ය සේවා) විශේෂඥ වෛද්‍ය ලක්ෂ්මි සෝමතුංග මහත්මිය සඳහන් කරයි.

එම ලියාපදිංචි ලේඛණයට අනුව 

• කොළඹ 944 ක්, 
• ගම්පහ 1792 ක්, 
• කළුතර 977 ක්, 
• නුවර 1264 ක්, 
• මාතලේ 812 ක්, 
• නුවරඑළිය 352 ක්, 
• ගාල්ල 1186 ක්, 
• මාතර 1021 ක්, 
• හම්බන්තොට 533 ක්, 
• යාපනය 03 ක්, 
• කිළිනොච්චි 03 ක්, 
• මුලතිව් 17 ක්, 
• වවුනියා 21 ක්, 
• මන්නාරම 02 ක්, 
• මඩකළපුව 09 ක්, 
• අම්පාර 584 ක්, 
• කල්මුණෙයි 14 ක්, 
• ත්‍රීකුණාමලය 152 ක්, 
• කුරුණෑගල 2114 ක්, 
• පුත්තලම 731 ක්, 
• අනුරාධපුර 2301 ක්, 
• පොළොන්නරුව 650 ක්, 
• බදුල්ල 968 ක්, 
• මොණරාගල 716 ක්, 
• රත්නපුර 1097 ක්, 
• කෑගල්ල 922 ක් වශයෙන් දිවයින පුරා දන්සල් සංවිධාන කර ඇත.

“ආරක්ෂිත සහ සෞඛ්‍යාරක්ෂිත දන්සලක් සංවිධානය කිරීම සඳහා සවිස්තරාත්මක මාර්ගෝපදේශ” ශීර්ෂය යටතේ 2025.05.06 දිනැති ව සෞඛ්‍ය සේවා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයා විසින් විශේෂ මාර්ගෝපදේශ මාලාවක් නිකුත් කරනු ලැබීය.

එම මාර්ගෝපදේශ මාලාව තුළ සෞඛ්‍ය බලධාරීන් සමග දන්සල් ලියාපදිංචිය, මහජන සෞඛ්‍ය පරීක්ෂකවරුන් විසින් තොරතුරු රැස් කිරීම, ආහාර පිළියෙල කරන්නන්ගේ පෞද්ගලික සනීපාරක්ෂාව සහතික කිරීම, ආහාර හසුරුවන්නන් විසින් පිළිපැදිය යුතු අත් පිරිසිදුව තබාගැනීම හා සම්බන්ධ සනීපාරක්ෂක පිළිවෙත්, ආහාර හසුරුවන්නන්ගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය, භාවිත කරන අමුද්‍රව්‍ය, ආහාර පිළියෙල කිරිම, අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීම, ආහාර සනීපාරක්ෂාව පිළිබඳ දැනුවත්භාවය, ආහාර සනීපාරක්ෂාව සහ සුරක්ෂිත පරීක්ෂාව ආදී කරුණු ඇතුළත් කර තිබේ.

දන්සල් ක්‍රියාත්මක කිරිම ආහාර මගින් බෝවන රෝග ඇතිවීමේ අවධානම සමඟ සම්බන්ධ වී ඇති බවත්, ප්‍රධාන වශයෙන් නුසුදුසු ආහාර සැකසීමේ ක්‍රම, නුසුදුසු ගබඩා කිරීම සහ සනීපාරක්ෂක පිළිවෙත් නොමැති කම ඊට හේතු සාධක වන බවත්, නිසි ආහාර සනීපාරක්ෂක පිළිවෙත් සහතික කිරිම මහජන සෞඛ්‍ය ආරක්ෂා කිරීම සදහා අත්‍යාවශ්‍ය බවත් ආරක්ෂිත සහ සෞඛ්‍ය ආරක්ෂිත දන්සලක් සංවිධානය කිරීම සඳහා වන මාර්ගෝපදේශ මාලාවෙන් වැඩිදුරටත් පෙන්වා දී ඇත.