පළාත් පාලන මැතිවරණයේ නිරීක්ෂණ කටයුතු සඳහා මෙවර විදෙස් නිරීක්ෂකයන් සහභාගි නොවන බව මැතිවරණ කොමසාරිස් ජනරාල් සමන් ශ්‍රී රත්නායක මහතා කියා සිටී. 

පළාත් පාලන මැතිවරණය ජාත්‍යන්තර වශයෙන් වැදගත් මැතිවරණයක් ලෙස නොසැලකීම හේතුවෙන් විදෙස් මැතිවරණ නිරීක්ෂකයන් නොපැමිණෙන බව ද ඔහු පවසයි.

එසේම, ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් USAID ආයතනයේ කටයුතු අත්හිටුවීමට පියවර ගැනීම නිසා මෙවර පළාත් පාලන මැතිවරණයේ නිරීක්ෂණ කටයුතුවලදී දේශීය මැතිවරණ නිරීක්ෂණ ආයතන රැසක් මූල්‍යමය වශයෙන් අර්බුදකාරී තත්ත්වයට පත්ව ඇතැයි ද පැවසේ.

මෙරට රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන, මැතිවරණ නිරීක්ෂණ සංවිධානවල විවිධ ව්‍යාපෘති සඳහා USAID අරමුදල් ලබාදීම සිදුකෙරුණි. 

එම අරමුදල් යටතේ මෙරට තුළ ආයතන 23 ක් පමණ ක්‍රියාත්මක විය. ඉන් 10 කට මැතිවරණ කටයුතුවලට අදාළව ආධාර මුදල් සැපයීම සිදු කෙරිණි. 

ආබාධ සහිත ජනතාවගේ මැතිවරණ අයිතීන් ආරක්ෂා කිරීම, කාන්තා දේශපාලන ආදී විවිධ ක්ෂේත්‍ර ඔස්සේ මැතිවරණ ක්‍රියාදාමයට අදාළව අරමුදල් සැපයීමට එම ආයතන විසින් කටයුතු කරන ලදී. 

ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් දෙවනවරටත් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ජනාධිපතිධුරයට පත්වීමෙන් පසු USAID ආයතනයට අරමුදල් සැපයීම අත්හිටුවීමට කටයුතු කරනු ලැබුවේ එහි මූල්‍ය විනිවිදභාවය සම්බන්ධයෙන් පැවති ගැටලු හේතුවෙනි.

කෙසේ නමුත් මෙම තත්ත්වය මෙවර පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී මෙරට මැතිවරණ නිරීක්ෂණ ක්‍රියාවලියට දැඩි බලපෑමක් එල්ල කර තිබේ. 

ඇතැම් නිරීක්ෂණ සංවිධානවල කටයුතු මන්දගාමී තත්ත්වයට පත්ව ඇත. 

පළාත් පාලන මැතිවරණයට අදාළව මැතිවරණ නිරීක්ෂකයන් යෙදවීම සීමා කිරීමට ඇතැම් මැතිවරණ නිරීක්ෂණ සංවිධාන කටයුතු කර තිබේ. 

මේ නිසා ස්වෙච්ඡා මැතිවරණ නිරීක්ෂකයන්ගේ සහයෝගය මත මැතිවරණ නිරීක්ෂණ කටයුතු කිරීමට ඇතැම් මැතිවරණ නිරීක්ෂණ සංවිධාන පියවර ගෙන ඇත.

මෙම මූල්‍ය අර්බුද තත්ත්වය හේතුවෙන් මැතිවරණයට අදාළ වාර්තා සකස් කිරීම පවා බොහෝ මැතිවරණ නිරීක්ෂණ සංවිධානවලට ගැටලුවක් බවට පත්ව ඇතැයි ද අනාවරණය වේ.

USAID සංවිධානයේ කටයුතු අඩාළවීම හේතුවෙන් මෙවර මූල්‍යමය ගැටලුව බරපතළ ලෙස මැතිවරණ නිරීක්ෂණ සංවිධානවලට බලපා තිබෙන බව  PAFFREL (පැෆරල්) සංවිධානයේ විධායක අධ්‍යක්ෂ රෝහණ හෙට්ටිආරච්චි මහතා කියා සිටී. 

USAID කටයුතු අඩාළවීම මත NDI,IRI ආදී මැතිවරණ කටයුතුවලට මුදල් සපයන ලද ආයතන රැසක් වසා දැමීමට පසුගිය කාලයේදී කටයුතු කෙරුණු බවද ඔහු කීවේය.

කෙසේ නමුත්, පැෆරල් සංවිධානය මුදල් කළමනාකරණය කරගනිමින් කටයුතු කරගෙන යන බවත්, මෙවර පළාත් පාලන මැතිවරණය සඳහා පැෆරල් සංවිධානය විසින් මැතිවරණ නිරීක්ෂකයන් 3,000 ක් සහ ජංගම නිරීක්ෂණ කටයුතු සඳහා වාහන 200 ක් යොදවා තිබෙන බවත් ඔහු පැවසීය. 

පැෆරල් සංවිධානය ආරම්භ කරනු ලැබුවේ ආධාර මත නොවන බවත්, 80 දශකයේදී තම තමන්ගේ මුදල් යොදවා එහි කටයුතු පවත්වාගෙන ගිය බවද ඔහු පැවසීය.

මේ වනවිට මැතිවරණ නිදහස් හා සාධාරණ පරාසයකට ගෙනැවිත් තිබෙන බවත්, මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා ආදිය මේ වනවිට ක්‍රමයෙන් අඩුවෙමින් පවතින බවත්, අනාගතයේදී මැතිවරණ නිරීක්ෂණ කණ්ඩායම්වල අවශ්‍යතාවක් මතු නොවීමේ හැකියාවක් පවතිනු ඇතැයි ද ඔහු කියා සිටියේය.

ප්‍රජාතන්ත්‍රීය ප්‍රතිසංස්කරණ සහ මැතිවරණ අධ්‍යයන ආයතනයේ (IRES) විධායක අධ්‍යක්ෂ මංජුල ගජනායක කියා සිටියේ මැතිවරණ නිරීක්ෂණ කටයුතු සඳහා ලැබෙන අරමුදල්වල විශාල අඩුවීමක් තිබෙන බවය. 

මේ නිසා මැතිවරණයට අදාළව වාර්තා සැකසීම ප්‍රමාණාත්මක සහ සංඛ්‍යාත්මකව අඩුවී ඇතැයි ද ඔහු කියා සිටියේය.

අරමුදල් සම්බන්ධයෙන් පවතින අර්බුදය හේතුවෙන් ස්වෙච්ඡාවෙන් මැතිවරණ නිරීක්ෂකයන් යෙදවීමට සිදුවී ඇතැයි ද ඔහු පැවසීය. 

කෙසේ නමුත් USAID ආධාර නොලැබීම වෙස්වලාගත් ආශිර්වාදයක් බවත්, මැතිවරණ නිරීක්ෂණ කටයුතු මුල් කාලයේදී ආරම්භ වූයේ ස්වෙච්ඡා පදනමින් වූවත්, පසුකාලීනව එය මුදල් මත පිහිනන කාර්යයක් බවට පරිවර්තනය වූ බව ද මංජුල ගජනායක කීවේය.

මේ වනවිට යළිත් වරක් මැතිවරණ නිරීක්ෂණ කටයුතු අතීතයේදී මෙන් ස්වෙච්ඡා පදනමින් සිදුකිරීමට බොහෝ මැතිවරණ නිරීක්ෂණ සංවිධාන අත්හදා බලමින් පවතින බවත් ඔහු වැඩිදුරටත් පැවැසීය.

මෙවර පළාත් පාලන මැතිවරණයට අදාළ නිරීක්ෂණ කටයුතු සඳහා දේශීය මැතිවරණ නිරීක්ෂණ සංවිධාන හතක් ඉල්ලුම් කළ බවත්, ඉන් සංවිධාන දෙකකට ඡන්ද මධ්‍යස්ථාන තුළ නිරීක්ෂණ කටයුතු සඳහා අවසරය ලබාදුන් බවත්, අනෙකුත් නිරීක්ෂණ සංවිධානවලට ඡන්ද මධ්‍යස්ථානවලින් පිටත හා ජංගම නිරීක්ෂණ කටයුතුවලට අවසරය ලබාදී ඇති බවත් මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ සභාපති ආර්. එම්. ඒ. එල්. රත්නායක පැවසුවේය.

ඉකුත් ජනාධිපතිවරණය ඇතුළු මැතිවරණවල දී යුරෝපා සංගමය ඇතුළු විවිධ විදේශීය නිරීක්ෂණ කණ්ඩායම් මෙරට මැතිවරණ නිරීක්ෂණ කටයුතුවල නිරත විය. 

ඇතැම් විදෙස් නිරීක්ෂණ සංවිධාන පැමිණියේ මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ ආරාධනය මතය.

මූලාශ්‍රය – අරුණ

පසුගිය රජයන්හි ඇමැති ධුර දෑරූ ජ්‍යෙෂ්ඨ දේශපාලනඥයන් හය දෙනකු සම්බන්ධයෙන් ලැබුණු දූෂණ සහ වෙනත් අපරාධමය චෝදනාවලට අදාළ පරීක්ෂණ නිම වී ඇතැයි විශ්වාස කටයුතු ඉහළ පෙළේ ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරයි. 

මෙකී පරීක්ෂණවලට අදාළව අල්ලස් දූෂණ විමර්ශන කොමිෂන් සභාව, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව සහ පොලිස් අපරාධ විමර්ශන කාර්යාංශය අදාළ මෙහෙයුම් දියත් කර තිබිණ. 

ඒ අනුව ඉදිරි සති කිහිපය තුළ මේ අයට එරෙහිව නීතිමය පියවර ගැනීමට නියමිත බව වැඩිදුරටත් සඳහන්ය. 

මේ අතර කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කය නියෝජනය කළ හිටපු ඇමැතිවරයකු, මහනුවර දිස්ත්‍රික්කය නියෝජනය කළ හිටපු ඇමැතිවරයකු, කළුතර දිස්ත්‍රික්කය නියෝජනය කළ හිටපු ඇමැතිවරයකු සහ පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන මන්ත්‍රීවරයකු ද බදුල්ලේ සහ මොනරාගල දිස්ත්‍රික්ක නියෝජනය කළ හිටපු ඇමැතිවරුන් දෙදෙනකු ද වන බව පැවසේ. 

මෙයින් ඇතැමකු ළඟදීම අත්අඩංගුවට ගැනීමට නියමිත බව ද මේ සම්බන්ධයෙන් අප වෙත කරුණු දැක්වූ නීති අංශයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ප්‍රකාශකයෙක් පැවසීය.

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ශ්‍රී ලංකාවෙන් ඉවත්වීමේ අවදානම් තත්ත්වයක් උද්ගතව ඇතැයි හිටපු ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා පැවසූ බව “සති අග අරුණ’’ වාර්තා කර තිබේ.

එම පුවත් වාර්තාවේ වැඩිදුරටත් මෙසේ දැක්වේ.

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ඉදිරිපත් කරන ලද යෝජනාවක් වන විදුලි ගැළපුම් ගාස්තු සංශෝධනය පසුගිය මාර්තු මස 31 වැනිදා අවසන් කරන ලෙස එම අරමුදල විසින් දැනුම් දී තිබුණ ද, එම යෝජනාව ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපොහොසත් වී තිබීම ගැටලුකාරී තත්ත්වයක් බව හිටපු ජනාධිපතිවරයා කීවේය. 

විස්තීරණ ණය පහසුකම් වැඩසටහන යටතේ පස්වැනි වාරිකය ලෙස ඩොලර් මිලියන 344 ක් අප්‍රේල් මස පළමු සති දෙක තුළදී ලබා ගැනීමේ හැකියාව පැවැතියත්, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ඉදිරිපත් කරන ලද යෝජනා ක්‍රියාත්මක කිරීම දිගින් දිගටම ප්‍රමාද කිරීම නිසා එම මුදල ලබා ගැනීම තවත් ප්‍රමාද වනු ඇතැයි ද ඔහු පැවැසුවේය.

විදුලි ගැළපුම් ගාස්තු මෙතෙක් ඉදිරිපත් නොකිරීම නිසා ඩොලර් මිලියන 344 ක් ලබා ගැනීමට අදාළව ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ විධායක සභාවේ අනුමැතිය ලැබීමට කල්ගතවනු ඇතැයි ද හිටපු ජනාධිපතිවරයා සඳහන් කළේය. මෙම ගැටලු මත ලෝක බැංකුව සහ ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව සංවර්ධන ව්‍යාපෘති කටයුතු සඳහා මුදල් වෙන් කිරීම ද අවදානම් තත්ත්වයක පවතින බවද ඔහු පැවැසීය.

කම්කරු ඇමැති සහ ආර්ථික සංවර්ධන නියෝජ්‍ය ඇමැති ආචාර්ය අනිල් ජයන්ත ප්‍රනාන්දු රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුවේ පසුගියදා මාධ්‍ය හමුවක් පවත්වමින් කියා සිටියේ ජූනි මාසය වන විට දී අනිවාර්යයෙන්ම විදුලි බිල සම්බන්ධ උපකල්පනවල යම් යම් ගැටලු විසඳාගෙන නිසි පරිදි ඉදිරියට යෑම සම්බන්ධව ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලට දැනුම්දුන් බවය.