නරක් වූ මාළු කන්ටේනර් 102ක් රටතුළට ගැනීමේ සිද්ධිය අපරාධමය කාරණාවක් බව පෙනී යන බැවින් ඒ සම්බන්ධව වහාම අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට පැමිණිලි කරන ලෙස රජයේ ගිණුම් පිළිබඳ කාරක සභාව විසින් (කෝපා කමිටුව) මුදල් අමාත්‍යාංශ නිලධාරීන්ට පසුගියදා උපදෙස් ලබා දෙන ලදී. 

එසේම ඒ සම්බන්ධයෙන් කඩිනමින් විමර්ශන කටයුතු මෙ‍ෙහයවන ලෙසටත් එම අවස්ථාවට සහභාගී වූ  අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ඉහළ නිලධාරීන්ට දැනුම් දීම සිදු විය.  

සී ෂෙල්ස් සිට තායිලන්තය දක්වා ගමන් කළ නරක්වූ මාළු බහාලුම් සහිත නැවක් කොළඹ වරායෙන් රට තුළට ගැනීම පිළිබඳව විගණන විමසුමෙන් හෙළිදරව් වූ කරුණු පිළිබඳ පරීක්ෂා කිරීම සදහා රාජ්‍ය අමාත්‍ය – ලසන්ත අලගියවන්න මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් රජයේ ගිණුම් පිළිබඳ කාරක සභාව පසුගිය 20දා රැස්වූ අවස්ථාවේදී මෙම දැනුම් දීම සිදු කෙරිණි.

සී ෂෙල්ස් සිට තායිලන්තය දක්වා මාළු කන්ටේනර් 102 ක් (මෙ.ටො 2700කට අධික) සහිතව ප්‍රවාහනය කරන නෞකාවක් ශ්‍රී ලංකාව ආසන්නයේ මුහුදු සීමාවේ කාර්මික දෝෂයකට ලක්වී ඇත. නෞකාවේ විදුලිය බිඳවැටීම නිසා මෙම මාළු නරක්වීමට ලක්ව ඇති බවත් අනාවරණය විය. ඒ අනුව නැව 2022.01.13 දින කොළඹ වරාය වෙත ළගා වී ඇති අතර නැවෙහි අළුත්වැඩියා කටයුතු නිමවී පිටත්වීම වෙනුවට මෙම බහාලුම් මෙරටට ගැනීම ඔස්සේ ගැටලු රැසක් ඇතිවී ඇති බවට විගණකාධිපති ඩබ්.පී.සී වික්‍රමරත්න මහතා මෙහිදී කරුණු දක්වා සිටියේය.

හදිසි අවස්ථාවක නෞකාවට සිදුවන දෝෂයකදී ආසන්නතම වරායේ යම් පහසුකම් ලබා දීම සිදු කළද මෙරට රේගු ආඥා පනතට අනුව “පළුදු වූ දුගඳ හමන ආහාරයට නුසුදුසු ලෙඩරෝග සෑදෙන සුළු මාළුවර්ග, ධාන්‍ය වර්ග හා වෙනත් දේ ආනයනය තහනම්” බවට සදහන් කර තිබියදී මෙම මාළු තොගය මෙරටට ගොඩබෑමට තීරණය කිරීම ඉතා ගැටලු සහඟත බව ද ඒ මහතා වැඩිදුරටත් පෙන්වා දුන්නේය.

මෙම නරක්වූ මාළු මෙරටට ගොඩබෑම පවතින නීතියට පටහැනි  බැවින් රේගුව විසින් පත් කරන ලද ඉහළ රේගු නිලධාරීන්ගෙන් සමන්විත කමිටුවක නිර්දේශ මත මෙරටට ගැනුම්කරුවෙක් ආනයනයකරුවෙක් ලෙස යොදා ගනිමින් නව කස්ඩෙක් (CUSDEC) අවසරයක් ලබාගෙන මෙම බහාලුම් මෙරටට ගොඩබා ඇති බවත් මෙහිදී අනාවරණය විය. ආනයනය නොකළ බහාලුම් ආනයන ලෙස පෙන්වා දෙමින් මෙලෙස සිදු කිරීම වංචාවක් බවත් මෙහිදී සාකච්ඡා විය. එසේම ආනයනයක් ලෙස දක්වමින් ඉදිරිපත් කර ඇති ඉනිවොයිසියේ දිනය 2021.12.10 ලෙස සදහන්ව ඇති බවත් එය නැව වරායට පැමිණි 2022.01.13ට පෙර දිනයක් බවත් ඒ අනුව එය ගැටලු සහගත බවත් විගණකාධිපතිවරයා පෙන්වා දුන්නේය.  

කෙසේ වෙතත් ආනයන හා අපනයන පාලන ජෙනරාල්තුමිය පැවසුවේ රේගු කමිටුවේ වාර්තාව පරිදි මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ නිර්දේශ මත අදාළ ආයතනය කාබනික පොහොර නිෂ්පාදනය සඳහා මෙම මාළු ආනයනයට ඉල්ලීමක් යොමුවූ බවත් ආනයන හා අපනයන පාලන පනත  අනුව අදාළ අවසරය හිමි වූ බවත්ය.

බහාලුම් 102න් 4 ක් විනාශ කිරීමට ලක් කළ බවත් ඉතිරි 98න් 43 ක් පොහොර නිපදවීම සදහා යොදා ගත් බවත් තවත් 40ක් ප්‍රතිඅපනයනය කළ බවත් තවත් 15ක් මෙරට තවමත් ඉතිරිව පවතින බවත් මෙහිදී අනාවරණය විය. 2023 ජූලි මාසයේදී සිදු කළ භෞතික පරීක්ෂාවකදී ඉතිරි වී ඇති බහාලුම් 15 ඇති නරක් වූ මාළුවලින්   අධික දුගද වහනය වන බවට නිරීක්ෂණය වී ඇති බවත් මෙහිදී සාකච්ඡා විය. කාබනික පොහොර සෑදීමට යැයි පවසමින් රට තුළට ගත් මාළු බහාලුම් මෙලෙස ප්‍රතිඅපනයන කිරීමත් ගැටලු සහගත බව සාකච්ඡා විය.

එසේම පොහොර සෑදීම සදහා මෙම මාළු තොගය ලබා ගත් සමාගමේ ප්‍රධාන ව්‍යාපාරය, සැමන් නිෂ්පාදනය කිරීම වීම ගැටලු සහගත බවත් විගණකාධිපතිවරයා පැවසීය. කෙසේවෙතත් ‍ඒ සම්බන්ධයේ පැමිණ සිටි රේගු නිලධාරීන් පැවසුවේ එය ව්‍යාපාර දෙකක් බවත්  එසේ සැමන් සෑදීම සදහා මෙම මාළු යොදා නොගත් බවට නිලධාරීන් සාක්ෂි දරන බවයි.

නැවක් ආපදාවට ලක්වූ  විට උපකාර කිරීම කිසිදු ගැටලුවක් නැති වුවද මෙහිදී සිදුව ඇත්තේ එවැනි දෙයක් නොවන බවට පැහැදිළි වන බව කමිටු සභාපතිවරයා මෙහිදී පැවසීය.  කිසිවකුත් ‍ගැනීමට අකමැති වූ නරක් වූ මාළු තොගයක් රටතුළට ගැනීම බරපතල තත්ත්වයක් බවත් පරිසරයට හා ජීවිතවලට තර්ජනයක් වන බවත් ඒ මහතා පෙන්වා දුන්නේය. එසේම  මිනිස් පරිභෝජනයට මෙම මාළු යොදාගෙන ඇත්තේද යන්න පිළිබඳවත් සැකයක් මතුවන බවත් එසේම මෙම සමස්ත ක්‍රියාවලියේම  ගැටලු රැසක් නිරීක්ෂණය වන බවත් ගරු ලසන්ත අලගියවන්න මහතා වැඩිදුරටත් සදහන් කළේය.

එසේම මෙම සිද්ධියට අදාළව අදාළ සියලු ආයතනවලින් සමන්විත කමිටුවක් පත් කර කොපමණ පොහොර ප්‍රමාණයක් නිපදවා ඇත්දැයි ක්ෂේත්‍ර චාරිකාවක් සිදු කර වාර්තා කරන ලෙස මීට පෙර 2024.01.23 දින පැවති කෝපා කමි‍ටුවේදී ආනයන හා අපනයන පාලන දෙපාර්තමේන්තුවට  නිර්දේශ කර තිබුණද එම කමිටුව පත් කර ඇත්තේ මෙම රැස්වීමට කැඳවීමේ ලිපි ලැබීමෙන් පසු බවත් මෙහිදී අනාවරණය විය. ඒ පිළිබඳව කමිටු සභාපතිවරයා සිය දැඩි අප්‍රසාදය පළ කළේය.

එසේම මෙම සමස්ත ක්‍රියාදාමය විමර්ශනයේදී  කන්ටේනර් මෙරටට ගැනීම සදහා ඉතා උනන්දුවකින් රේගු නිලධාරීන් ක්‍රියාත්මක වී ඇති බව පෙනී යන බවත් එම උනන්දුව අනෙකුත් කටයුතු සදහාද තිබිය යුතු බවත් කාරක සභා සභාපතිවරයා පැවසීය.  

රාජ්‍ය අමාත්‍යවරුන් වන මොහාන් ප්‍රියදර්ශන ද සිල්වා, ඩයනා ගමගේ, චාමර සම්පත් දසනායක, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් වන තිස්ස අත්තනායක, ඉසුරු දොඩන්ගොඩ, ආචාර්ය හරිනි අමරසූරිය යන මහත්ම මහත්මීහුද පරිසර අමාත්‍යාංශය, මුදල් අමාත්‍යාංශ, ආනයන හා අපනයන පාලන දෙපාර්තමේන්තුව, ශ්‍රී ලංකා රේගුව, ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය, අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව සහ විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව නියෝජනය කරමින් නිලධාරීහු ද මෙම අවස්ථාවට එක්ව සිටියහ.