ලොව පුරා බෞද්ධයන්ගේ නොමඳ ගෞරවාදරයට පත්, මෙරට බෞද්ධයන්ගේ මුදුන්මල්කඩ වන අති පූජනීය ශ්‍රී දළදා වහන්සේ සියැසින් දැකබලා ගැනීමේ පින්සාර අවස්ථාව ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට අද (18) උදාවුණි.

ඒ දහසය වසරකට පසු අද ඇරඹි සිරි දළදා වන්දනාව සමඟිනි.

සිරි දළදා වන්දනාවේ සමාරම්භයට ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතා ද එක්වූ අතර දළදා වන්දනාවේ පළමු දිනය වූ අද 60,000ක පමණ සැදැහැවතුන් පිරිසක් දළදා වහන්සේ සියැසින් දැක වැඳපුදා ගත්හ.

සෙංකඩගල රාජධානියේ ඓතිහාසික ශ්‍රී දළදා මාලිගයේ, ලෝ වාසී බෞද්ධයන්ගේ අපමණ ගරු බුහුමන් මැද වැඩවෙසෙන ශ්‍රී දළදා වහන්සේ සියැසින් දැක වන්දනාමාන කරගැනීමේ අවස්ථාව දෙස් විදෙස් ජනතාවට මෙන්ම විදෙස් තානාපතිවරුන්ට ද අද උදාවුණි.

විදෙස් තානාපතිවරුන්ව කොළඹ සිට මහනුවර දක්වා විශේෂ දුම්රියක් මඟින් රැගෙන ගොස් තිබුණි.

‘සිරි දළදා වන්දනාවෙහි සමාරම්භය වෙනුවෙන් ප්‍රථමයෙන් අස්ගිරි හා මල්වතු පාර්ශ්වයේ මහනායක හිමිවරු දළදා මාලිගය වෙත වැඩම කළහ.

ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතාගේ පැමිණීම සිදුවුයේ ඉන් අනතුරුවය.

ඉන් අනතුරුව අස්ගිරි හා මල්වතු මහනාහිමිවරුන්ගේ මූලිකත්වයෙන් දියවඩන නිලමේ ප්‍රදීප් නිලංග දෑල මහතාගේ සහභාගීත්වයෙන් සිරි දළදා වන්දනාවකදි සිදු කරන විශේෂ ආගමික වතාවත් ඉටුකෙරුණි.

එහිදි සිරි දළදා වන්දනාවෙහි සමාරම්භය සනිටුහන් කරමින් ජනාධිපතිවරයා දළදා වහන්සේ වෙත ප්‍රථම පුෂ්පෝපහාරය සිදුකර තිබේ.

ආගමික වතාවත්වලින් පසු ”සිරි දළදා වන්දනාව” ඇරඹුණු අතර මෙරට සේවයේ නිරත විදෙස් තානාපතිවරුන් රැසක් ද දළදා වහන්සේ වැඳපුදා ගැනීමට පැමිණ සිටීම විශේෂත්වයකි.

දළදා වහන්සේ සියැසින් දැක වන්දනාමාන කරගැනීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් දිවයිනේ නන් දෙසින් පැමිණි සැදැහැවතුන් මහා පිරිසක් අද පස්වරුව වන විටත් දිගු පෝලිම්වල රැඳී සිටියහ.

මෙම සැදැහැවතුන් වෙනුවෙන් ප්‍රවේශ මාර්ග තුනක් සකස් කර තිබේ.

ඒ, ඩී.එස්. සේනානායක වීදිය දෙස සිට ශ්‍රී දළදා මාලිගාවේ පිවිසුම දක්වා, රතු බෝක්කුව දෙස සිට සංඝරාජ මාවත හරහා මාලිගාවේ ප්‍රධාන පිවිසුම දක්වා සහ රතු බෝක්කුව දෙස සිට මාලිගාව පෙදෙස හරහා මාළිගාවේ ප්‍රධාන පිවිසුම දක්වා ලෙසිනි.

අද දහවල් 12.30ට ආරම්භ වූ සිරි දළදා වන්දනාව පස්වරු 5.30ට අවසන් කෙරුණි.

මෙරට ත්‍රෛභාෂා සෙල් ලිපිය සහ 1873 දී සිදුවූ පානදුරාවාදයට සම්බන්ධ ලේඛණ එකතුවක් ලෝ​ක ලේඛණයට මතක සටහනක් ලෙස එක් කර ඇති බව එක්සත් ජාතීන්ගේ අධ්‍යාපනික විද්‍යාත්මක සහ සංස්කෘතික සංවිධානය හෙව​ත් යුනෙස්කෝ සංවිධානය නිවේදනය කර තිබේ.

චීනය සහ ශ්‍රී ලංකාව එක්ව ඉදිරිපත් කරන ලද ත්‍රෛභාෂා සිලා ලිපිය චීන, පර්සියානු සහ දෙමළ සෙල් ලිපි සහිත ගල් පුවරුවක් වේ.

1911 දී බ්‍රිතාන්‍ය ඉංජිනේරුවෙකු විසින් සොයාගන්නා ලද මෙම ගල් පුවරුව මේ වන විට කොළඹ ජාතික කෞතුකාගාරයේ සංරක්ෂණය සඳහා තබා තිබේ.

එමෙන්ම එහි අනුරුවක් ගාල්ල ජාතික කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනය සඳහා තබා ඇත.

පූජනීය කඳුකර සිද්ධස්ථානයකට සිදුකරන ලද පූජාවන් පිළිබඳව අදාළ සෙල් ලිපියේ සඳහන් වේ.

විවිධ කලාප සහ සංස්කෘතීන් තුනක් නියෝජනය වෙන චීන දෙමළ සහ පර්සියානු භාෂාවලින් පෙළ ගැසී ඇති එකම ත්‍රෛභාෂා සෙල් ලිපිය මෙය බවද සඳහන් වේ.

යුනෙස්කෝ ලෝක ලේඛනයට ඇතුළත් වූ පානදුර රන් කොත් විහාරයේ තැන්පත් කර තිබූ 1873දී සිදුවූ පානදුරාවාදය සහ සම්බන්ධ ලේඛන 04ක් ඓතිහාසික සංස්කෘතික, ආධ්‍යාත්මික සහ බුද්ධිමය වශයෙන් ඉමහත් වටිනාකමක් දරන බව යුනෙස්කෝව සඳහන් කර තිබේ.

නවතම ඇතුළත් කිරීම් සමග ලෝක මතක ලේඛනයට මේ වන විට නව ඇතුළත් කිරීම් 570ක් අන්තර්ගත වේ.

ජාත්‍යන්තර ලේඛනයට අනුව රටවල් 100කට අධික කළාපීය ලේඛන 4ක් සහ ජාතික ලෝක මතක කමිටු නිර්මාණය කිරීමට යුනෙස්කෝව සහයෝගය ලබා දී තිබේ.

කම්කරු නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය මහින්ද ජයසිංහ මහතා විසින් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව වෙත පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කර තිබේ.

ඒ තමා සහ සිය දියණිය සම්බන්ධව සංසරණය වන අතිශය සාවද්‍ය සහ ද්වේශ සහගත ප්‍රවෘත්තියක් සම්බන්ධවය.

අදාළ ව්‍යාජ පුවත මගින් නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයා සහ ඔහුගේ දියණියගේ ඡායාරූප භාවිත කර කොළඹ ප්‍රසිද්ධ හෝටලක සිය දියණියගේ උපන් දිනය පවත්වා ඇති බවත් ඊට අදාළ දැඩි අපහාසාත්මක සහ ද්වේශ සහගත කරුණු එම සටහනේ දක්වා ඇති බවත් දක්වා තිබුණි.

මේ සම්බන්ධව අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව වෙත පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කරමින් නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයා සඳහන් කර ඇත්තේ අදාළ උපන් දින උත්සවය සිය වැඩිමහල් දියණිය විසින් 2023 වසරේ අප්‍රේල් මස 16 වැනි දින ගිරිඋල්ල ප්‍රදේශයේ සංවිධානය කර තිබූ බවත් සිය දියණිය කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ උපාධිධාරිණියක වන බවත් ඇය පෞද්ගලික අංශයේ රැකියාවක නිරත වන බවත් සඳහන් කර තිබේ.

පළ කර ඇති මෙම ව්‍යාජ පුවත මගින් පූර්ණ කාලීන දේශපාලනයේ නිරත තමාට මෙන්ම තම දේශපාලන ව්‍යාපාරයට බරපතළ අපහාසයක් සිදුවන බවද නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයා මෙම පැමිණිල්ල මගින් දක්වා ඇති අමාත්‍යවරයා වැඩිදුරටත් සඳහන් කර ඇත්තේ සිය දියණිය ඇතුළු පවුලේ සාමාජිකයින්ටද මෙම අසත්‍ය පුවත මගින් ද්වේශ සහගත සහ හිතාමතාම අපහාර සිදුකර ඇති බවය.

ඒ අනුව අදාළ සාවද්‍ය පුවත සම්බන්ධව කඩිනමින් විමර්ශනයක් කර ඊට අදාළ පාර්ශ්වයන්ට එරෙහිව නීතිමය ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලෙස නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය මහින්ද ජයසිංහ මහතා සිය පැමිණිල්ල මගින් අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ඉල්ලා තිබේ.