අමෙරිකාව විසින් ඉරානයට එල්ල කළ ප්‍රහාරයට ප්‍රතිචාර ලෙස හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය වසා දැමීමට ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව තීරණය කර ඇති බව ඉරාන රාජ්‍ය මාධ්‍ය උපුටා දක්වමින් විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබේ.

ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව විසින් අනුමත කර ඇති මෙම තීරණය ක්‍රියාවට නැංවීමේ අවසන් තීරණය ඉරාන උත්තරීතර කවුන්සිලය විසින් ගැනීමට නියමිත බවයි විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා වැඩිදුරටත් සඳහන් කරයි.

ඉරානය ඇතුළු මැදපෙරදිග රටවල් තෙල් අපනයනය කරන්නේ මෙම ‘හෝමූස්’ සමුද්‍ර සන්ධිය හරහාය.

ලෝකයේ තෙල් ප්‍රවාහන කටයුතුවලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් සිදුවන්නේ මෙම සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා බැවින් මෙය ලොව ප්‍රධාන පෙළේ තෙල් ප්‍රවාහන මාර්ගයක් ලෙස සැලකේ.

හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය ලෝකයේ තෙල් ප්‍රවාහනයේ ඉතාම වැදගත් මාර්ගයක් වන අතර, ලෝකයේ සමස්ත බොරතෙල් වෙළඳාමෙන් 20% ත් 25% ත් අතර ප්‍රමාණයක් මෙම සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා සිදු කෙරෙයි.

හෝමූස් සමුද්‍ර සන්ධිය පිහිටා ඇත්තේ ඉරානයට උතුරින් සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයට හා ඕමානයට දකුණිනි.

මැදපෙරදිග තෙල් නිපදවන රටවල් වන ඉරානය, ඉරාකය, කුවේට්, බහරේන්, කටාර්, එක්සත් අරාබි එමීර් සහ සවුදි අරාබියට අයත් නැව් ජාත්‍යන්තර මුහුදු සීමාවට පිවිසෙන්නේ මෙම කලාපය හරහාය.

පවතින තත්වයට හමුදා විසඳුමක් නැති බවත්, එකම බලාපොරොත්තුව සාමය බවත් එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් ඇන්ටෝනියෝ ගුටරෙස් මහතා පවසයි.

ඔහු මේ බව පවසා ඇත්තේ ඊයේ රාත්‍රියේ ඉරානයට එල්ල කරන ලද ඇමෙරිකානු ප්‍රහාරවලට ප්‍රතිචාර දක්වමිනි.

X සටහනක් එක්කරමින් ඔහු තවදුරටත් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සාමාජික රටවල් වලින් ඉල්ලා ඇත්තේ ගැටුම්කාරී තත්ත්වය අඩුකර, එක්සත් ජාතීන්ගේ ප්‍රඥප්තිය හා අනෙකුත් ජාත්‍යන්තර නීති වලට ඇති බැඳීම ඉෂ්ට කරන ලෙසයි.

“මෙම භයානක පැයේදී, අවුල් සහගත තත්වය උත්සන්න වීම වළක්වා ගැනීම ඉතා වැදගත් වේ. මෙයට මිලිටරි විසඳුමක් නැත. ඉදිරියට ඇති එකම මාර්ගය රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකභාවයයි… එකම බලාපොරොත්තුව සාමයයි,” යැයි ඔහු වැඩිදුරටත් පවසා ඇත.

ප්‍රහාර සම්බන්ධයෙන් ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික බලශක්ති සංවිධානය ද දැඩි ලෙස විවේචනය කර තිබුණි.

මීට පෙර ටෲත් සෝෂල් සමාජ මාධ්‍යයේ සටහනක් එක්කරමින් ඇමෙරිකානු ජනපති – ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් පවසා තිබුණේ ෆෝඩෝ, නටන්ස් හා එස්ෆහාන් යන න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථාන තුනකට ඇමරිකාව විසින් සාර්ථකව ගුවන් ප්‍රහාර එල්ල කළ බවයි.

පසුව ජාතිය අමතමින්  ට්‍රම්ප් පවසා ඇත්තේ ඉරානය දැන් සාමය ඇති කර ගත යුතු බවත් ඔවුන් එසේ නොකළහොත් අනාගත ප්‍රහාර බොහෝ විශාල වනු ඇති බවය.

“මතක තබා ගන්න, ඉලක්ක බොහොමයක් ඉතිරිව තිබෙනවා. සමහර විට වඩාත්ම මාරාන්තික විය හැකියි. නමුත් සාමය ඉක්මනින් උදා නොවන්නේ නම්, අපි නිරවද්‍යතාවයෙන්, වේගයෙන් සහ කුසලතාවයෙන් අනෙක් ඉලක්ක වෙත යන්නෙමු,” යැයි ට්‍රම්ප් වැඩිදුරටත් පවසා තිබුණි.

ටියුනිසියාවේ හිටපු ජනාධිපති මොන්සේෆ් මර්සුකිට එරට අධිකරණය මගින් වසර 22 ක සිර දඩුවමක් නියම කර තිබේ. 

ඒ ඔහු ජනාධිපති ධුරය දරන සමයේ, ටියුනීසියාවේ රාජ්‍ය ආරක්ෂාව අඩපන කිරීමේ චෝදනාව මතය. 

මොහු 2011 වසරේ සිට 2014 දක්වා කාලය තුල ටියුනීසියාවේ ජනාධිපති ධුරය හොබවා තිබේ. 

කෙසේවෙතත් නඩු තීන්දු සම්බන්ධයෙන් අදහස් දක්වෙමින් දේශපාලන රැකවල් මත ප්‍රංශයේ පැරිස් නුවර රැදී සිටින හිටපු ජනාධිපතිවරයා විසින්, “අධිකරණයට තමන්ට කිසිවක් කළ නොහැකි බව” ප්‍රකාශ කර ඇතිබව විදෙස් මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබේ.